سابقه و هدف:کمخونی با کمبود گلبولهای قرمز یا کاهش هموگلوبین خون ظاهر میشود. حدود یکسوم جمعیت جهان به کمخونی مبتلا هستند؛ بنابراین شیوع فراوانی دارد و یکی از پرهزینهترین بیماریها در نظام سلامت بهشمار میآید. کمخونی با توجه به علت ایجادکنندۀ آن انواع مختلفی دارد. هدف از این مطالعه بررسی اسباب و علل کمخونی در طب سنتی ایرانی و مقایسۀ آن با طب رایج است. مواد و روشها: در این مطالعۀ مروری، اسباب و علل کمخونی با کلیدواژههای قلت الدم و کمخونی در منابع معتبر طب سنتی ایرانی از قرن چهارم تا سیزدهم هجری قمری مانند الحاوی، قانون، ذخیرۀ خوارزمشاهی و اکسیر اعظم جستوجو شده است. همچنین پایگاههای علمیGoogle Scholar, Scopus, SID, و PubMed با کلیدواژههای کمخونی و Anemia بررسی شدند. یافتهها: علل متعددی برای ایجاد کمخونی یا قلت الدم در منابع طب سنتی ایرانی مطرح شده است. از جمله میتوان به سوءتدبیر در خوردن و آشامیدن، انواع سوءمزاجهای معده و کبد، خروج خون از بدن با حیض یا نفاس یا اسهال خونی اشاره کرد. در طب رایج علل مطرحشده برای کمخونی شامل تغذیه نامناسب، اختلال در معده و رودهها، بیماریهای کبدی، خونریزی و بیماریهای مزمن هستند. نتیجهگیری: اسباب و علل مطرحشده برای کمخونی در طب سنتی ایرانی تا حد زیادی با علل کمخونی از دیدگاه طب رایج مشابهت دارد. شناسایی زودهنگام علل ایجادکنندۀ کمخونی و اصلاح آنها از جمله نوع تغذیه، مشکلات معده و کبد میتواند برای پیشگیری از ایجاد کمخونی راهگشا باشد.
Pourhakim Rezaei R, Emadi F, Iranzadasl M, Aliasl J, Razavi Dizaji S. Causes of anemia in traditional Persian medicine and comparison with conventional medicine. jiitm 2021; 12 (1) :27-38 URL: http://jiitm.ir/article-1-1347-fa.html
پورحکیم رضایی رسول، عمادی فاطمه، ایرانزاداصل مریم، علیاصل ژاله، رضوی دیزجی سعید. اسباب و علل کمخونی در طب سنتی ایرانی و مقایسۀ آن با طب رایج. مجله طب سنتي اسلام وايران. 1400; 12 (1) :27-38