سابقه و هدف: تغییر رویکرد جوامع به استفاده از داروهای گیاهی به جایگاه دیرینه گیاهان در بین مردم و شناخت سنتی آنان از گیاهان و پی بردن به آثار سوء داروهای شیمیایی برمیگردد. شناسایی و معرفی ذخایر بومی گیاهان هر منطقه، اشکال و موارد استفاده سنتی این گیاهان با توجه به تنوع بوم شناختی ایران می‌تواند فراهم کننده اطلاعات مفیدی در زمینه فعالیت‌های دارویی و سیستم سلامت جامعه باشد. با توجه به این‌که عمده گیاهان دارویی از جنگل، مرتع، کوهستان و حاشیه رودخانه‌ها جمع آوری می‌شوند، می‌توان با تکیه بر دانش بومی اطلاعات کاربردی دقیقی در این زمینه به‌دست آورد. لذا این تحقیق به‌منظور مطالعه اتنوبوتانی و نحوه‌ی مصرف برخی گیاهان بومی شهرستان عجبشیر انجام گرفت.
مواد و روش‌ها: شهرستان عجبشیر در ۹۵ کیلومتری تبریز، بر رسوبات غنی رودخانه قلعه‌چایی، در دامنه جنوب ارتفاعات تورجان و جرئیدن واقع شده و بخشی از اراضی آن در حاشیه دریاچه ارومیه است. این تحقیق پس از بررسی‌های مقدماتی و تعیین حوزه مورد مطالعه، با مراجعه به مناطق از قبل مشخص شده در سال‌های ۱۳۹۲- ۱۳۹۳ انجام شد. از بخش‌های مختلف منطقه، گیاهان دارویی جمع‌آوری و مورد شناسایی قرار گرفتند. اطلاعات دارویی از ساکنین بومی، عطاری‌های معتبر و مطالعات استنادی تهیه گردیدند.
نتیجه گیری: ۵۷ گونه گیاه دارویی شامل ۲۶خانواده در منطقه شناسایی وجو دارد. خانواده آفتابگردان (Asteraceae) با ۱۰ گونه، خانواده نعنا (Lamiaceae) با ۷ گونه بیشترین تعداد را به خود اختصاص دادند. با مراجعه به نتایج، اعتقاد بومی بر این عقیده استوار است که استفاده ترکیبی از برخی گیاهان اثر بخشی بیشتری بر انسان داشته و مصونیت فرد را در مقابل بیماری قبل از ابتلا ممکن می‌سازد و سبب تقویت سیستم ایمنی فرد می‌شود. علاقه ساکنان منطقه و شناخت کافی گیاهان و نحوه استفاده از آن‌ها این نوید را می‌دهد که ترویج و فعالیت در زمینه جمع آوری و حتی کشت و کار گیاهان دارویی می‌تواند از نظر بحث بهداشت، سلامت و حتی اقتصادی مثمرثمر باشد. |
