اخلاق پزشکی میراثی ماندگار و ریشهدار و بنمایههای آن برخوردار از تمامی معارف بشری و تعالیم انبیاء الهی و سیرۀ حکیمان و طبیبان، در قدمتی به درازای طول تاریخ بشری است. هدف مطالعه، پردازش تطوّرات تاریخی اخلاق پزشکی و برگرفتن درسهای آموزنده از آنها است. این مطالعه مروری و با مراجعه به گزیدهای از نوشتهجات معتبر و مرتبط انجام شد. تحلیل یافتهها، برقراری انسجام و هماهنگی بین آنها، استنباط مفاهیم اخلاقی و شفافسازی موارد ابهام، با رویکرد تاریخنگاری تحلیلی انجام شده است.محدودیت شدید منابع از مؤلفههای تأثیرگذار بر هر نوع مطالعه در تاریخ طب باستان است. در موضوع مطالعه، دو دورۀ زمانی «باستان تا قبل از ظهور زرتشت و نگاشت اوستا» و «ظهور و افول ساسانیان تا ظهور اسلام» بررسی شده است. در عمل یافتهها و شواهد موردنظر از دوران باستان تا دورۀ تأسیس دانشگاه جندیشاپور، شامل دوران فعالیت این نهاد بزرگ تمدنی تا دورۀ قبل از ظهور اسلام، مرور و نکات برجستۀ مرتبط با ارزشها و تحولات اخلاقی، احصا و بهترتیب دورههای تاریخی تنظیم و ارائه شده است.اخلاق در قلب حرفۀ مقدس طب و همزاد و همراه آن، دانشی دیرین و کهن، در طول زمان ساری و جاری و بهمنزلۀ روح در کالبد زمان، همواره حیاتبخش و تا امروز همچنان زنده و پویا و نقشآفرین است.
Mohagheghi M A. Lessons from medical ethics in Islam and Iran civilization
(Second part: Transfer of medicine and ethics from ancient times to Islamic civilization). jiitm 2023; 13 (4) :321-328 URL: http://jiitm.ir/article-1-1573-fa.html
محققی محمدعلی. تأملی در باب اخلاق پزشکی در تمدن اسلام و ایران
(بخش دوم: انتقال طب و اخلاق از دوران باستان به تمدن اسلامی). مجله طب سنتي اسلام وايران. 1401; 13 (4) :321-328