|
خوز و خوزی در منابع طب سنّتی ایران
|
| محسن ناصری*، ابوالقاسم سلطانی، فرزانه غفاری، طیبه طاهری‌پناه، حسین رضایی‌زاده، مهرداد کریمی، مهناز محسن زاده |
|
|
|
چکیده: (31802 مشاهده) |
خوز و خوزی و کتاب‌هایشان به نام شوسماهی و جامع الخوز به کرّات به عنوان مرجع در منابع مهم پزشکی قدیم در اسلام و ایران مورد استفاده قرار گرفته‌اند ولی متأسفانه امروزه در دسترس نمی‌باشند.
در این مطالعه چهار کتاب «القانون فی الطب» ابن‌سینا، «الحاوی» رازی، «الجامع المفردات الأغذیه و الأدویه» ابن‌بیطار و «الصیدنه» ابوریحان بیرونی برای اوّلین بار مورد استقصای کامل قرار گرفت و کلیه‌ی ارجاع‌های مربوط به خوز و خوزی بطور کامل مشخص گردید. مطالعه‌ی حاضر نشان داد، در کتاب الحاوی ۲۱۷ بار، در کتاب القانون ۱۶ بار، در کتاب الجامع ۴۴ بار و در کتاب الصیدنه ۱۷ بار به خوز و خوزی ارجاع داده شده است. با توجّه به جملاتی مانند «اجتمعت الخوز»، «قالت الخوز قاطبه»، «قیل فی جامع الخوز»، «الخوز فی شوسماهی» و «قیل فی شوسماهی الخوز»، به نظر می‌رسد که برای اوّلین بار در تاریخ پزشکی، دانشمندان مکتب پزشکی جندی‌شاپور یا گروهی از آنان، نظرات و آراء خود را که بر آن اجماع داشته‌اند در یک یا چند کتاب مدوّن نموده و برای بشریّت به ودیعت نهاده‌اند. همچنین با توجّه به بعضی از ارجاع‌های مستقیم بیرونی و ابن‌بیطار به خوز و خوزی که بدون ذکر منبع واسطه است، این احتمال وجود دارد که برخی از کتاب‌های خوزیان در مناطق مختلف، حتی در اندلس آن‌روز، در دسترس بوده است |
|
| واژه‌های کلیدی: خوز، خوزی، خوزیان، ارجاع، طب سنّتی |
|
|
متن کامل [PDF 7037 kb]
(2925 دریافت)
|
نوع مطالعه: مروري |
موضوع مقاله:
تخصصي
دریافت: 1391/7/23 | پذیرش: 1396/3/31
|
|
|
|
|
|
|
| ارسال نظر درباره این مقاله |
|
|
|
