سابقه و هدف: امروزه به‌رغم فراوانی داروهای شیمیایی، استفاده از گیاهان دارویی در حال افزایش است ؛ در حالی که مصرف طولانی و در برخی موارد مصرف مقطعی این داروهای شیمیایی می‌تواند، عوارض جانبی بر جا گذارد که بعضا از خود بیماری نیز خطرناک‌تر هستند. شاید به همین دلیل گرایش عمومی به استفاده از داروهای گیاهی و به طور کلی فرآورده‌های آن‌ها روبه افزایش است. امروزه طب سنتی و اتنوبوتانی دو مقوله مورد توجه در بسیاری از کشورها می باشند. طب سنتی مربوط به مطالعات و تجربیات گذشته و اتنوبوتانی مربوط به شناخت علوم گیاهی بومی یک منطقه است. در این مطالعات، هدف این است که روش های تهیه ی فرآورده هایی که توسط مردم استفاده می شوند، بهبود پیدا کند؛ لکن لازمه ی این کار آن است که اطلاعاتی در مورد ترکیبات فعال این گیاهان، نقش این ترکیبات درآثار بیولوژیک گیاه و آثار سمّی گیاه یا ترکیبات فعال آن موجود باشد.
مواد و روش‌ها: در این تحقیق فلور گیاهی برخی از مناطق شهر جم و ریز طی سال های ۹۰ و ۹۱ جمع آوری و مورد شناسایی سیستماتیک قرار گرفت. همچنین مصارف سنتی و محلی گیاهان جمع آوری شده از طریق مصاحبه ی حضوری با افراد بومی مورد پرسش قرار گرفت.
یافته‌ها: تعداد ۷۶ گونه گیاهی جمع آوری شد که متعلق به ۳۳ خانواده شناسایی شد. بالاترین شاخص اهمیت فرهنگی (CI) به ترتیب مربوط به گیاهان آویشن شیرازی (Zataria multiflora)، ترشک ( Rumex vesicarius)، گلدر یا شکر شفا (Otostegia persica) و نوعی گون درختچه ای ( Astragalus fasciculifolius) بود. بالاترین فراوانی ثبت نسبی مربوط به گیاهان آویشن شیرازی ( Zataria multiflora)، گلدر یا شکر شفا ( Otostegia persica)، ترشک بادکنکی ( Rumex vesicarius)، استبرق (Calatropis procera) و ریش بز یا افدرا ( Ephedra pachyclada) بود. شایع‌ترین کاربردهای سنتی این گیاهان نیز به ترتیب مربوط به ناراحتی‌های گوارشی، ناراحتی‌های پوستی، تنفسی، عفونت‌ها، دهان و دندان و کلیه و مجاری ادراری بودند.
نتیجه‌گیری: این تحقیق نشان داد که اغلب گیاهان منطقه، دارای اثر دارویی بوده و برای مطالعات آینده ارزشمند هستند.