ضرب‌المثل‌ها یکی از مهمترین بسترهای مطالعاتی در ادبیات عامۀ هر کشور هستند که میتوان از میان آنها بازتاب خرد جمعی و تاریخچۀ اندیشگان بشری را بررسی و تحلیل کرد. بخش قابل‌توجهی از ضرب‌المثل‌ها در زبان فارسی مرتبط با توصیه‌‌‌های پزشکی و بهداشتی هستند که در این مقاله تحلیل و طبقهبندی شده‌اند.ضربالمثلهای مرتبط از کتاب صدهزار ضربالمثل فارسی استخراج شده‌اند، سپس با مطالعه و بررسی محتوایی، آنها را ذیل توصیه‌ها و پرهیزها طبقهبندی کردهایم و با مراجعه به کتب منتخب فارسی مانند هدایه المتعلمین فی الطب، الابنیه عن حقایق الادویه، ذخیرۀ خوارزمشاهی، آثار ابن‌سینا مثل رگ‌شناسی، رسالۀ جودیه، دفع المضار الکلیه عن الأبدان الإنسانیهو همچنین امکان استفاده از نرمافزار کتابخانۀ جامع طب1 هرجا لازم بوده است اطلاعات به‌دست‌آمده را با محتوای علمی کتاب‌های مذکور تطبیق داده و دستاوردهای آن را در این پژوهش گرد آوردهایم. روش تحقیق توصیفیـتحلیلی و شیوۀ جمع‌آوری اطلاعات کتابخانهای و اسنادی است.این مقاله مستخرج از پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد است. براساس آن از بین صدهزار ضربالمثل زبان فارسی حدود چهارهزار مورد مرتبط با طب سنتی بوده که شامل توصیه‌ها و پرهیزها و نام امراض و انواع علاج و گیاهان دارویی است. این مقاله بایدها و نبایدها و توصیه‌‌‌های بهداشتی و پزشکی را از میان آنها بررسی کرده و هرجا لازم بوده اطلاعات به‌دست‌آمده را با توجه به متون اولیۀ طب فارسی تحلیل نموده است.توصیه‌‌‌های بهداشتی و پزشکی از آنجا که با سلامت جسم و جان انسان رابطۀ مستقیم دارد همواره از دغدغههای مهم بشری بوده و بازتاب حضور آن در فرهنگ و ادبیات عامه از منظر اشارات مستقیم در ضرب‌المثل‌ها قابل‌ردیابی است. ضرب‌المثل‌ها رایج‌ترین و زبانزدترین باورهای عامۀ مردم را در خصوص توصیه‌ها و باید و نبایدهای بهداشتی و پزشکی برمی‌تابانند و با اطلاعات به‌دست‌آمده از کتاب‌های طبی در قرون طلایی حضور دانش‌ها در زبان فارسی، یعنی قرن چهارم و پنجم هجری قمری، همسو و هم‌راستا هستند.
Dori N, Zolfaghari H, Amiri S. Reflection of traditional medical advice in Persian proverbs. jiitm 2022; 13 (1) :63-74 URL: http://jiitm.ir/article-1-1468-fa.html
دری نجمه، ذوالفقاری حسن، امیری شبنم. تحلیل و بررسی بازتاب توصیه‌‌‌های پزشکی و بهداشتی درضرب‌‌المثل‌‌های فارسی. مجله طب سنتي اسلام وايران. 1401; 13 (1) :63-74
