سابقه و هدف: استفاده از گیاهان دارویی سابقه‌ای به قدمت عمر انسان دارد؛ زیرا بیماری‌ها با پیدایش بشر متولد شده‌اند و اسناد چندهزارسالۀ موجود در تاریخ طب و داروسازی حاوی تجربیات و اطلاعات ارزشمندی دربارۀ گیاهان درمانی است. این مطالعه با هدف بررسی گیاهان دارویی مورد استفادۀ عطاران و مردم بومی شهرستان دره‌شهر در استان ایلام انجام شد. مواد و روش‌ها: اطلاعات مورد نظر از طریق مصاحبۀ نیمه‌ساختاریافتۀ حضوری با شش عطار و ۲۵ نفر مردم بومی از روستاهای مختلف با قومیت‌های متنوع به‌دست آمد. برای افزایش دقت اطلاعات، نویسندۀ اول به‌مدت ۲۰ روز در یکی از عطاری‌ها مشغول به کار شد. همچنین پیمایش میدانی همراه با مردم بومی در راستای کار قرار گرفت. یافته‌ها: نتایج حاصل از پژوهش نشان داد که پرمصرف‌ترین گیاهان دارویی خریداری‌شده از عطاری‌ها با توجه به نوع فصل متفاوت بود. در فصل بهار و تابستان گیاهانی مانند خاکشیر، تخم شربتی، عرق نعناع، عرق کاسنی و بهارنارنج که دارای طبع خنک بودند بیشترین مصرف را در بین مردم منطقه داشتند. همچنین در پاییز و زمستان گیاهانی چون آویشن، رازیانه، زیره، دارچین، زنجبیل، عناب، مرزه، ترۀ کوهی، ختمی، پنیرک و بابونه به‌دلیل طبع گرم بیشترین مصرف را به خود اختصاص داده‌اند. بیشترین گیاهان مورد استفاده مربوط به تیرۀ نعناعیان، کاسنیان و چتریان بود. نتایج مطالعه نشان داد که بیشترین استفادۀ دارویی از گیاهان برای تهیۀ غذا و درمان بیماری‌های سرماخوردگی، کلیوی و گوارشی بود. نتایج نشان داد که بیشترین اندام‌های مصرفی گیاهان، گلو کمترین قسمت مورد استفاده، اندام زیرزمینی گیاهان بود. نتیجه‌گیری: نتایج این مطالعه برای اولین بار نه‌تنها در مستند‌سازی و ثبت دانش گیاهان دارویی عطاران و مردم بومی شهرستان دره‌شهر ارزشمند است، بلکه می‌تواند توسط برنامه‌ریزان و تصمیم‌گیران توسعۀ اقتصاد گیاهان دارویی در منطقه مورد استفاده قرار گیرد.
Yousofvand S, Barani H, Sharifian A. Comparison of medicinal plant knowledge between indigenous people and traditional herbalists in Darreh Shahr county, Ilam province, Iran. jiitm 2022; 12 (4) :323-338 URL: http://jiitm.ir/article-1-1434-fa.html
یوسف وند سهیلا، بارانی حسین، شریفیان ابوالفضل. مقایسۀ اطلاعات گیاهان دارویی افراد بومی و عطاران شهرستان دره‌شهر استان ایلام. مجله طب سنتي اسلام وايران. 1400; 12 (4) :323-338
