سابقه و هدف: بهنظر میرسد علل ابتلا به بسیاری از بیماریها را میتوان از نحوۀ تعامل با طبیعت، سبک زندگی و عادات غذایی ریشهیابی کرد. به همین جهت، با شناسایی بیماریهای سلاطین و امرای مسلمان نیز میتوان تا حد زیادی با سبک زندگی آنان آشنا شد. از این رو استسقاء بیماری است که با سبک زندگی و عادات نادرست غذایی ارتباط دارد؛ بنابراین پرسش پیش روی پژوهش حاضر این است که علاوه بر افراط بر طعام و عادات غذایی نادرست، چه عوامل دیگری در ابتلای سلاطین و امراء به استسقاء مؤثر بوده است. برای پاسخ به این مسئله، جمعآوری دادههای بیشتر با تکیه بر استنادات تاریخی انجام گرفته است.
مواد و روشها: مطالعۀ میانرشتهای (طبی/تاریخی) حاضر، پژوهشی کتابخانهای است که با روش تحلیلی/توصیفی انجام شده است. در این مطالعه نرمافزار جامع نور (کتابخانۀ معتبر جامع طب سنتی)، کتابخانۀ ایران اسلامی و نورالسیره مورد استفاده قرار گرفت. این سه بانک اطلاعاتی امکان جستوجو در بیش از چندین هزار عنوان کتاب و رسالۀ طبی و تاریخی را فراهم آورد. یافتهها: علاوه بر افراط در طعام، افراط در مسکرات و مخدرات و رنج طاقتفرسای جنگها از جمله عوامل یافتشده در گزارشهای تاریخی است که باعث ابتلای سلاطین، امراء و فرماندهان به استسقاء شده است. نتیجهگیری: با وجود اینکه بعضی از سلاطین و امراء بهواسطۀ افراط درطعام، افراط در مسکرات و مخدرات و حتی رنج طاقتفرسای جنگها در معرض ابتلا به استسقاء قرار گرفتهاند، اما ابتلا به استسقاء منحصر بر خواص و عوامل مذکور نبوده است؛ بهطوریکه عموم مردم و حتی اطبا و عالمان نیز بهواسطۀ بیماریهای مادرزادی یا عادات نادرست غذایی به استسقاء مبتلا میشدند.