سابقه و هدف: استفاده از دانش سنتی گذشتگان در استفاده از گیاهان از روش‌های شناسایی خواص گیاهان است از آنجایی که دانش سنتی با از دست رفتن آگاهان محلی در حال فراموشی است، تحقیق حاضر با هدف ثبت دانش سنتی مردم دهستان چوپانان در استفاده از گیاهان دارویی بومی انجام شد. مواد و روش ها: اطلاعات گیاه مردم‌نگاری از رویش‌های طبیعی منطقه با استفاده از مشاهده مشارکتی، مصاحبۀ نیمه ساختاریافته و مصاحبه باز با ۱۱۴ اطلاع‌رسان به‌دست آمد. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها از طبقه‌بندی استفاده شد. همچنین شاخص‌های توافق اطلاع‌رسانان (ICF)، اهمیت فرهنگی (CI)، فراوانی نسبی نقل قول (RFC) و ارزش استفاده (UV) امکان گزارش کمّی استفاده از گونه‌های گیاهی را ممکن کردند. یافته‌ها: در منطقه مورد مطالعه ۱۱۴ گونه گیاهی در ۳۶ خانواده ثبت شدند که در ۱۳ طبقه استفاده‌های دارویی، خوراکی، سمی، ابزاری، صنایع دستی، ساختمانی، علوفه‌ای، سوخت، زینتی، آرایشی و بهداشتی، مذهبی، آفت‌کش و سایر، مورد استفاده قرار می‌گرفتند. گیاهان متعلق به تیره‌های Asteraceae و Chenopodiaceae بیشترین کاربرد را در منطقه داشتند. بیشترین توافق اطلاع‌رسانان (ICF) در طبقه بیماری‌های غدد درون‌ریز و متابولیک بود. مهم‌ترین گیاهان دارویی منطقه شامل گونه‌های تنگرس، آویشن، قدومه، کاکوتی، بادام‌کوهی، تخم شربتی و آنغوزه بودند. نتیجه‌گیری: یافته‌های پژوهش نشان‌دهنده غنای دانش بومی و شاخص‌های گیاه مردم‌شناسی، نشان‌دهنده اهمیت گونه‌های گیاهی و به اشتراک گذاشتن دانش معالجه با گیاهان در بین مردم محلی است. آن‌ها با توافق بیشتری از گیاهان برای درمان ناراحتی‌های گوارشی استفاده می‌کنند. همچنین معیارهای ایشان از بیماری‌ها و تسکین و درمان آن‌ها با گیاهان، متنوع و یکی از مهم‌ترین آن‌ها طبع گیاهان است. پژوهش‌های بیشتری برای شناسایی این جنبه از خواص گیاهان در داروشناسی بومی و درمان بیماری‌ها لازم است.
Tabatabaei S M, Avatefi Hemmat M, Jalali S G, Amin G. Traditional knowledge of the use of wild medicinal plants in Chupanan rural district, north of Naein county. jiitm 2019; 10 (2) :157-184 URL: http://jiitm.ir/article-1-1142-fa.html
طباطبایی سید محمود، عواطفی همت محمد، جلالی سید غلامعلی، امین غلامرضا. دانش سنتی استفاده از گیاهان دارویی بومی
(دهستان چوپانان در شمال شهرستان نایین). مجله طب سنتي اسلام وايران. 1398; 10 (2) :157-184
