سابقه و هدف: کم خونی یکی از بیماریهای شایع و گستردۀ جهان است که انواع و علل مختلف و تا حدی درمانهای متفاوتی دارد. در این راستا در منابع طب سنتی ایرانی - اسلامی، گیاهان دارویی زیادی به علت سازگاری بدن با داروهای طبیعی و فقدان عوارض جانبی شدید برای پیشگیری و درمان کمخونی مطرح شده است. هدف از این پژوهش، شناسایی و معرفی این گیاهان دارویی است که در منابع طب سنتی، تحت عنوان داروهای خونساز آورده شده است. مواد و روش ها: این پژوهش با بررسی منابع معتبر طب سنتی و مفردات جامع گیاهی انجام گرفت و در ادامه، مقایسههایی بین داروهای شیمیایی و مفردات گیاهی از لحاظ تأثیر بر کم خونی های ناشی از کمبود آهن، آنمی آپلاستیک، آنمی همولیتیک یا کم خونی وابسته به بیماری های مزمن، آنمی ناشی از عوامل غیرطبیعی مثل اشعۀ یونیزه کننده و پان سیتوپنی انجام شد. یافته ها: در پایان ۵۰ گیاه دارویی تحت عنوان داروهای مولد دم یا خونساز استخراج و معرفی شده و گیاهان مهم خونساز بر اساس ویژگیهای درمانی دسته بندی شدند. از مهمترین مفردات گیاهی که در درمان انواع کم خونی مورد توجه بوده اند میتوان به انگور (کشمش)، نارگیل، انار، گون و بیدگیاه اشاره کرد. نتیجه گیری: بهنظر میرسد این مطالعه میتواند پایۀ مطالعات کارآزمایی بالینی با استفاده از گیاهان دارویی و یا ساخت داروهای ترکیبی گیاهی در درمان انواع کم خونیها قرار گیرد.
Dadezadeh A, Nourafcan H. A review of medicinal plants effective on anemia in traditional Persian
medicine sources. jiitm 2018; 9 (3) :251-262 URL: http://jiitm.ir/article-1-1028-fa.html
دده زادها عبداله، نورافکن حسن. مروری بر گیاهان دارویی مؤثر بر کمخونی در منابع طب سنتی ایران. مجله طب سنتي اسلام وايران. 1397; 9 (3) :251-262