سابقه و هدف: سردرد یک بیماری شایع و ناتوان کننده است که افراد در تمام سنین را تحت تاثیر قرار داده، منجر به عملکرد کاری پایین، کاهش کیفیت زندگی و تحمیل بار اقتصادی زیاد به جامعه می‌شود. علت شناسی دسته بزرگی از سردردها همچنان ناشناخته باقی مانده است. این مطالعه مروری نشان می‌دهد، گزارشاتی در سرتاسر دنیا از بیمارانی وجود دارد که علاوه بر سردرد از بیماری همراه دیگری نیز رنج می‌برند. در این مقاله دسته مهم و بزرگی از سردردها که توسط انجمن بین‌المللی سردرد (IHS) طبقه‌بندی نشده است و در پزشکی ایرانی به نام سردرد مشارکتی شناخته می‌شود، مورد بررسی قرار گرفته است. طبق تعریف سردرد مشارکتی (صداع مشارکتی) به سردردی گفته می‌شود که منشأ آن سرو گردن نباشد، بلکه سردرد به خاطر بیماری یا اختلال عضو دیگری ایجاد شده باشد. درمان این نوع سردرد کاملا وابسته به درمان بیماری عضو اصلی درگیر است.
مواد و روش‌ها: در این مطالعه، منابع پزشکی سنتی با موضوع سردردهای مشارکتی و همچنین کتب، مقالات و نیز مطالعات گزارش موردی درباره سردردهای با علت ناشناخته در پزشکی رایج مورد بررسی و دسته‌بندی قرار گرفت و یافته‌های پزشکی سنتی و رایج با یکدیگر تطبیق داده شد.
یافته‌ها: این مطالعه نشان داد شواهد مهمی در پزشکی رایج برای انواع سردردهای مشارکتی وجود دارد که به مهم‌ترین آن‌ها اشاره می‌کنیم. ۱ـ سردرد مشارکتی معده با احتمال بیشتر سردرد در قسمت فرونتال: دانشمندان در پزشکی رایج نیز معتقدند سردرد یک تظاهر شایع اختلالات عملکردی سیستم گوارش است. ۲ـ سردرد مشارکتی کلیه با احتمال بیشتر بروز سردرد در قسمت اکسی پیتال: گزارشات متعدد مواردی از بیماران کلیوی را نشان می‌دهد که از سردرد رنج می‌برند. ۳ـ سردرد مشارکتی کبد با احتمال بروز سردرد در سمت راست سر: شواهدی مبنی بر ارتباط سردرد و بیماری‌های کبد وجود دارد. ۴ـ سردردهای مشارکتی روده، مثانه، رحم و...نیز در بیماران مبتلا به سندروم روده تحریک پذیر، بیماری‌های انگلی روده و بیماری‌های مثانه و رحم دیده می‌شود.
نتیجه‌گیری: به نظر می‌رسد توجه به معیارهای تشخیصی سردردهای مشارکتی می‌تواند در زمینه تشخیص بهتر و بهبود پروتکل‌های درمانی سردرد بسیار مؤثر باشد.