در دهه‌های اخیر، استفاده از طب مکمل در کشورهای صنعتی به‌طور چشمگیری افزایش یافته است. این روند به‌ویژه در میان زنان مشهود است، بهطوریکه برخی از آنان در دوران بارداری و شیردهی نیز به استفاده از این روش‌ها ادامه می‌دهند. مراقبت‌های قبل و طی دوران بارداری برای مادر باردار می‌تواند تأثیرات قابل‌توجهی بر فرایند بارداری، رشد جنین و سلامت کودک در دوره‌های مختلف زندگی ازجمله دوران نوزادی و بزرگسالی داشته باشد. در این مطالعه تلاش شده است تا با مراجعه به منابع و متون طب سنتی، به‌ویژه آثار اولین پزشکان ایرانی، تدابیر مربوط به دوران بارداری جمع‌آوری و تحلیل شود. در این پژوهش که یک مطالعۀ مروری با روش کتابخانه‌ای است، با بررسی منابع موردپژوهش ازجمله کامل الصناعه الطبیه، فردوس الحکمه و مقالات و پایگاه‌های علمی معتبر با کلیدواژه‌های مرتبط در زمینۀ مراقبت از زنان در دوران بارداری و شیردهی مطالب جمع‌آوری، تحلیل و ارائه شد. مراقبت‌های بارداری و شیردهی در طب ایرانی، تحت عنوان تدبیر حوامل و در دو دستۀ کلی «تدابیر کلی حفظ سلامتی» و «تدابیر لازم در مشکلات شایع دوران بارداری» توضیح داده شده و در هر دسته مراقبت‌های ساده و درمان‌هایی با استفاده از مواد گیاهی و جانوریِ در دسترس ذکر شده است. در بخش تدابیر کلی، مراقبت‌هایی برای حفظ سلامت در خانم‌های باردار و شیرده، نظیر پرهیز از غم و خشم و ترس، پرهیز از غذاهای نفاخ، تلخ و تند، استحمام و ورزش معتدل بیان شده است. نتایج این مطالعه نشان می‌دهد که طب ایرانی توصیه‌های کاربردی و جامعی برای مراقبت از زنان باردار و شیرده ارائه کرده است. این تدابیر بر حفظ سلامتی جسمی و روانی مادر با استفاده از روش‌های ساده و طبیعی، مانند استفاده از گیاهان دارویی و اجتناب از عوامل مضر تأکید دارند. با توجه به افزایش استفاده از طب مکمل در دوران بارداری و شیردهی، بهره‌گیری از این آموزه‌ها می‌تواند به‌عنوان مکملی در کنار روش‌های پزشکی مدرن، به بهبود سلامت مادران و نوزادان کمک کند.
Falah Raoofi F, Tajik N, Ayati M H. An examination of the teachings of Persian Medicine in caring for pregnant and lactating women: Views of Ali Ibn Sahl Rabban al-Tabari and Ali Ibn al-Abbas al-Majusi al-Ahvazi. jiitm 2024; 15 (2) URL: http://jiitm.ir/article-1-1690-fa.html
فلاح رئوفی فاطمه، تاجیک نرگس، آیتی محمدحسین. بررسی آموزه‌های طب ایرانی در زمینۀ مراقبت از زنان باردار و شیرده
از دیدگاه علی‌بن‌سهل ربّن طبری و علی‌بن‌عباس مجوسی اهوازی. مجله طب سنتي اسلام وايران. 1403; 15 (2)
