سابقه و هدف:کناش فی الطب اثر طبی جرجیسبنبختیشوع، رئیس بیمارستان جندی‌شاپور، در قرن دوم هجری قمری به زبان سریانی نوشته شده است. حنینبناسحاق، پزشک و مترجم مشهور مسیحی قرن سوم، این کتاب را از سریانی به عربی ترجمه کرده و پس از آن، ابویزید صهاربختبنماسرجیس در قرن سوم هجری شرحی بر آن نوشته و آن را به فرزندش عیسی اهدا کرده است که به تعلیقۀ صهاربخت شهرت دارد. سپس مؤلفی ناشناس بر تعلیقۀ صهاربخت شرحی نوشته که تنها نسخۀ بازمانده از جلد نخست آن در کتابخانۀ آستان قدس نگهداری می‌شود و در قرن هشتم هجری کتابت شده است. از سه اثر نام‌برده نخست تا امروز نسخه‌ای در جهان شناخته نشده است. یکی از اهداف این پژوهش تبیین راه دستیابی به متن آن آثار و بازسازی آنها از دریچۀ همین نسخه است. هدف دیگر معرفی این نسخۀ خطی و بیان اهمیت آن می‌باشد. مواد و روش‌ها: در این مطالعه از روش تحلیل متن با رویکرد نسخه‌شناسی استفاده شده است. یافته‌ها: چهار اثر از چهار نسل مختلف اطبای ایرانی در این نسخۀ کوچک و منحصربه‌فرد گرد آمده است؛ حضور پررنگ واژگان سریانی و یونانی در متن کتاب و نام‌بردن از برخی اطبا که اطلاعی از آنها در دست نیست از ویژگی‌های این اثر است. نتیجه‌گیری: بخشی از اهمیت این اثر مربوط به اهمیت مؤلف و مترجم و مفسر و دیگری مربوط به قدمت آن است. این اثر در بخش کلیات متعلق به مکتب ایرانی خوزی است و با دیگر آثار طبی که متعلق به مکتب جالینوسی است اندکی فرق دارد. ساختار این اثر با قانون و کامل الصناعه تفاوت دارد و نوع تبویب و ارائۀ مطالب در آن قابل‌توجه است. این اثر بازسازی ۶۶۸۲ کلمه از ترجمۀ حنین و ۱۸۴۰۸ کلمه از کتاب تعلیقۀ صهاربخت را ممکن کرده است که پیش از آن اثری از آنها وجود نداشت.
Safari T, Parviz M, Baghbani M. Introducing the manuscript "Description of Chaharbukht's comments on the Arabic translation of Konnash fi al-Tibb Jirdjis"and its importance in Persian Medicine. jiitm 2022; 12 (4) :313-322 URL: http://jiitm.ir/article-1-1442-fa.html
صفری تولا، پرویز محسن، باغبانی محسن. معرفی نسخۀ خطی «شرح تعلیقات صهاربخت بر ترجمۀ عربی کناش فی الطب جرجیس»
و اهمیت آن در حوزۀ طب ایرانی. مجله طب سنتي اسلام وايران. 1400; 12 (4) :313-322
