|
بررسی کتاب منهاج الدکان و دستور الاعیان کوهین عطار
|
منیژه عبدالهی*   |
|
|
|
چکیده: (1864 مشاهده) |
سابقه و هدف: نخستین آثار علمی در زمینه‌های پزشکی و داروسازی با ترجمۀ متون یونانی و مصری و سریانی به عربی پدید آمد. پس از آن در دوران عباسی دانشمندان به تألیف و تدوین آثار مستقل گرایش یافتند. دامنۀ این تحرک علمی تا دورترین نقاط امپراتوری اسلامی فرارفت. از آن جمله، ابوالمنی داوودبن‌ابی‌نصر الاسرائیلی الهارونی معروف به کوهین العطار، داروساز یهودی ساکن مصر، در سال ۶۵۸ هجری کتابی دربارۀ داروسازی عملی نگاشت و آن را منهاج الدکان و دستور الاعیان فی اعمال و تراکیب الادویه النافعه للابدان نامید که ترجمۀ فارسی کتاب با عنوان «شربتکدۀ عطار هارونی» چاپ شده است.
مواد و روش‌ها: مطالعۀ حاضر براساس روش کتابخانه‌ای صورت گرفته است. نخست بهمنظور مروری بر تاریخچۀ طب و داروسازی، منابع کهن بررسی شد. سپس برای یافتن اطلاعاتی مربوط به زندگی و آثار کوهین عطار، کلیدواژه‌های منابع فارسی و عربی از طریق پایگاه‌های علمی SID Magiran, Irandoc, و پایگاه‌های بین‌المللی نظیر Scopus و Google Scholarجست‌وجو شد و مطالب لازم استخراج و در نگارش مقاله استفاده شد.
یافته‌ها: این مطالعه نشان می‌دهد که هدف کوهین عطار از نگارش کتاب «منهاج الدکان» نگارش متنی جامع در داروسازی بوده است که خواننده را از مراجعه به سایر آثار بی‌نیاز کند. از این رو کتاب به شیوۀ کتب تعلیمی و به صورتی بسیار روشمند فراهم آمده است. از میان بیست‌وپنج باب کتاب، گسترده‌ترین بخش، باب دوم است که شیوۀ ساخت ۱۴۲ شربت را با ذکر جزئیات بیان کرده است.
نتیجه‌گیری: نویسنده نزدیک به صد نکتۀ سودمند اخلاقی را در کتاب درج کرده است که بیانیۀ اخلاقی داروسازان حرفه‌ای بهحساب می‌آید. اطلاعات تخصصی در زمینۀ داروشناسی و ابزار و وسایل داروسازی درج شده در کتاب افزون بر متخصصان داروسازی، برای ادیبان، جامعه‌شناسان و مورخان تاریخ علم نیز قابل توجه است. |
|
| واژه‌های کلیدی: داروسازی سنتی، منهاج الدکان، عطار هارونی |
|
|
متن کامل [PDF 141 kb]
(1117 دریافت)
|
نوع مطالعه: مروري |
موضوع مقاله:
تخصصي
دریافت: 1399/3/2 | پذیرش: 1400/3/10
|
|
|
|
|
|
|
| ارسال پیام به نویسنده مسئول |
|
|
|
| ارسال نظر درباره این مقاله |
|
|
|
