سابقه و هدف: داروشناسی بومی از دیرباز، یکی از منابع مهم کشف دارو است که شامل جمع‌آوری فهرستی از گیاهان یک گروه بومی و توضیح در مورد کاربرد این گیاهان می‌باشد. منطقۀ باشت و گچساران در استان کهگیلویه و بویراحمد قلمرو ایل باوی است که مردم آن از گونه‌های گیاهی فراوانی برای اهداف درمانی خود بهره میبرند. مواد و روش‌ها: در این پژوهش جمع‌آوری اطلاعات از ۱۱ خبرۀ محلی در قالب مصاحبه و پرسش‌نامه انجام شد. سپس گیاهان و نمونه‌های عطاری مورداشارۀ افراد خبرۀ محلی در منطقۀ موردسکونت ایل باوی جمع‌آوری شد و موردشناسایی قرار گرفت. نتایج مربوط به مفردات دارویی به‌صورت جداولی براساس کاربرد در بیماری‌های مختلف مرتب شد و درصد استفاده از خانواده‌های گیاهی، درصد روش مصرف، درصد اندام مورداستفاده و دسته‌های بیماری براساس نظام دسته‌بندی بیماری‌های ۲۰۱۹ نوشته شد. درنهایت نیز ضریب اجماع مطلعین تحلیل شد. یافته‌ها: براساس این مطالعه، در ایل باوی در مجموع از ۵۶ مفردۀ گیاهی استفاده می‌شود. بیشتر بیماری‌های موردتوجه این ایل، بیماری‌های دستگاه گوارشی با فراوانی ۵۰ مورد مفرده بود. همچنین پرکاربردترین خانوادۀ مورداستفاده، خانوادۀ نعنا Lamiaceae با ۷ گونۀ گیاهی شناخته شد. عمدۀ اندام‌های گیاهی مورداستفاده در این ایل، اندام‌های هوایی هستند. پرکاربردترین شکل دارویی در این ایل نیز جوشانده با فراوانی ۷۲ موردمصرف بود. بیشترین اجماع در گونه‌های گیاهی مورداستفاده مربوط به بیماری‌های پوستی با مقدار ۰/۳۵ و بیشترین اجماع در خانواده‌های گیاهی در دستۀ بیماری‌های بارداری و زایمان با مقدار ۰/۷۵ بود. نتیجه‌گیری: با توجه به گستردگی دانش بومی دارویی این ایل، حفاظت از دانش‌های بومی آن و بهره‌گیری از این دانش‌ها به نفع عموم مردم جامعه و حفظ حقوق مالکیت معنوی این دانش برای مردم این منطقه، ضروری بهنظر میرسد. در این راستا لازم است اقدامات فرهنگ‌سازی، قانونی و نظارتی متناسب به‌منظور حفظ و گسترش دانش‌های بومی دارویی بیشتر موردتوجه قرار گیرد.
Amiri-Ardekani E, Askari H, Khademian S, Hemmati S, Mohagheghzadeh A. Ethnopharmacological survey of Bavi tribe (Kohgiluyeh and Boyer-Ahmad Province, Iran). jiitm 2021; 11 (4) :311-330 URL: http://jiitm.ir/article-1-1326-fa.html
امیری اردکانی احسان، عسکری حسین، خادمیان صدیقه، همتی شیوا، محقق‌زاده عبدالعلی. داروشناسی بومی ایل باوی در استان کهگیلویه و بویراحمد ایران. مجله طب سنتي اسلام وايران. 1399; 11 (4) :311-330
