سابقه و هدف: کولیت اولسراتیو یک بیماری التهابی روده (IBD) و از معضلات سیستم درمانی دنیا محسوب می‌شود. هزینه‌های زیاد مادی و معنوی، عوارض ازمان بیماری، مصرف طولانی‌مدت داروها و عدم کفایت درمان‌های مرسوم در کنترل کامل علایم، ضرورت توجه بیشتر و به‌کارگیری درمان‌های مکمل را آشکار می‌کند. هدف این مطالعه اولویت‌بندی و معرفی گیاهان دارویی ذکر شده در منابع طب ایرانی جهت یافتن ایده‌هایی نو برای تولید داروهای مناسب و مؤثر در درمان کولیت اولسراتیو می‌باشد. مواد و روش‌ها: در این مطالعۀ کتابخانه‌ای، از کلیدواژه‌های «سحج امعاء، قروح امعاء، قروح معی و قرحه امعاء» در ۵ کتاب معتبر دارویی طب ایرانی «القانون فی الطب، الابنیه عن حقایق الادویه، الاغراض الطبیه و المباحث العلائیه، تحفه المومنین، مخزن الادویه» برای یافتن گیاهان دارویی مؤثر بر کولیت اولسراتیو استفاده شد. پس از امتیازدهی و اولویت‌بندی بر اساس تعدّد به‌کارگیری و شدت اثرگذاری از دیدگاه اطبّا، مطالعات مرتبط با تأثیر آنها بر بیماری‌های التهابی و اولسراتیو دستگاه گوارش، مکانیسم اثر و مواد مؤثرشان نیز در پایگاه‌های علمی بررسی گردید. یافته‌ها: از ۵۹ گیاه به‌دست آمده، بیشترین امتیازها به ترتیب مربوط به «برنج، ترشک، بارهنگ، باقلا و شِنگ» بود که اثرات آنها در بیماری‌های التهابی و اولسراتیو دستگاه گوارش در مطالعات حیوانی و بالینی نوین نیز به اثبات رسیده است. نتیجه‌گیری: با در نظر گرفتن مشابهت علایم دو بیماری سحج امعاء و کولیت اولسراتیو، شاید بتوان این دو را معادل هم قرار داد. با توجه به مکانیسم اثر ضدالتهابی و ترمیم‌کنندگی زخم اکثر گیاهان دارویی ذکرشده در این مطالعه، ممکن است بتوانیم در طراحی مطالعات بالینی و ساخت داروهای جدید برای رسیدن به درمان‌هایی با رویکرد طب ایرانی در بهبود کولیت اولسراتیو و بیماری‌های التهابی دستگاه گوارش، از آنها بهره ببریم.
Baghizadeh A, Davati A, Emadi F, Aliasl J, Kamalinejad M, Jafari Heidarloo A et al . Prioritizing effective medicinal plants on ulcerative colitis from the perspective of Persian Medicine. jiitm 2020; 11 (2) :143-158 URL: http://jiitm.ir/article-1-1272-fa.html
باقی‌زاده عطیه، دواتی علی، عمادی فاطمه، علی‌اصل ژاله، کمالی‌نژاد محمد، جعغری حیدرلو علی و همکاران.. اولویت‌بندی گیاهان دارویی مؤثر بر کولیت اولسراتیو از منظر طب ایرانی. مجله طب سنتي اسلام وايران. 1399; 11 (2) :143-158
