سابقه و هدف: بیماری آلزایمر، از دلایل اصلی دمانس بوده و از علائم آن کاهش حافظه و ایجاد فراموشی است. از دیدگاه طب سنتی ایرانی، ِنسیان با آلزایمر و اختلالات حافظه مشابهت نسبی دارد. بر آن شدیم تا علل ِنسیان و راهکارهای پیشگیری و درمان آن را از دیدگاه متفاوت و قابل تأمل طب سنتی ایرانی، مرور کنیم.
مواد و روش‌ها: جستجو با کلیدواژۀ نسیان و فراموشی در قسمت بیماری‌های رأس از کتب مرجع طب سنتی ایرانی، مانند قانون ابن‌سینا، الحاوی رازی، طب اکبری حکیم ارزانی، اسباب و علل نفیسبنعوض کرمانی، اکسیر اعظم حکیم اعظمخان چشتی، ذخیرۀ خوارزمشاهی سید اسماعیل جرجانی و در موتورهای Google Scholar, PubMed, Scopus, SID, و ScienceDirect با کلیدواژه های Nesian, Alzheimer, Traditional Persian Medicine انجام شد.
یافته‌ها: بیشترین علت نسیان به‌خصوص در فساد ذکر، غلبۀ سردی و تری است. همچنین طب سنتی ایرانی، در هر دو جنبۀ پیشگیری و درمان نسیان، برای رعایت اصول حفظ سلامتی و تغذیه اهمیت زیادی قائل است.
نتیجه‌گیری: با وجود انتساب شناسایی بیماری آلزایمر به قرن بیستم میلادی، دانشمندان برجستۀ ایرانی مانند ابن‌سینا، رازی و سید اسماعیل جرجانی قرن‌ها قبل به معرفی و ارائۀ راهکارهای درمانی برای این بیماری پرداخته‌اند. با مطالعه روی علائم و نشانه‌های آلزایمر، انواعی از ِنسیان با این بیماری می‌تواند مطابقت نسبی داشته باشد. در طب سنتی ایرانی، روش‌ها و گیاهان دارویی با ارزشی هست که مطالعات جدید انجام شده بر روی آن‌ها تأثیرات مفیدشان را بر پیشگیری از آلزایمر ثابت کرده است.
