سابقه و هدف: بررسی ارتباط بین شخصیت و تیپ مجرمان جرائم خشن همواره یکی از حوزه‌های مهم موردمطالعه به‌منظور پیشگیری و کاهش میزان بروز این جرائم بوده است. از منظر طب ایرانی یکی از عوامل مهم در بروز واکنش‌های متفاوت افراد، مزاج آنان به‌خصوص مزاج مغز و مزاج قلب می‌باشد. هدف از این تحقیق بررسی ارتباط ارتکاب جرائم خشن با مزاج مغز از منظر طب ایرانی به‌منظور علت‌یابی و کمک احتمالی به پیشگیری از وقوع جرم است.
مواد و روشها: پژوهش حاضر از نوع مقطعی-تحلیلی است که در تابستان سال ۱۳۹۷ انجام شده است. جامعۀ آماری این تحقیق شامل زندانیان زندان مرکزی و زنان استان اصفهان با پیشینۀ انجام جرائم خشن می‌باشد. ابزار جمع‌آوری اطلاعات در این پژوهش شامل فرم اطلاعات زمینه‌ای و فرم بررسی محقق‌ساختۀ مزاج مغز می‌باشد که توسط افراد تکمیل شده است. داده‌ها بعد از جمع‌آوری به کمک نرم‌افزار SPSS نسخۀ ۱۸ مورد تجزیهوتحلیل قرار گرفتند.
یافته‌ها: در این پژوهش ۱۴۳ نفر وارد مطالعه شدند. بیشترین تعداد افراد در فاصلۀ سنی ۲۱ تا ۴۰ سال قرار داشتند. در بررسی ارتباط ارتکاب جرائم خشن با مزاج مغز، تست‌های آماری نشان داد که بروز این نوع جرائم با کیفیتهای گرمی و خشکی مغز ارتباط دارد؛ اگرچه بین مزاج مغز و نوع جرائم خشن هیچ ارتباط قابل‌توجهی یافت نشد.
نتیجه‌گیری: ویژگی‌های مختلف مجرمان در این تحقیق با یافته‌های محققان دیگر مطابقت دارد. همچنین بهنظر می‌رسد این خصوصیات با مشخصات افراد دارای مغز گرم و خشک از منظر طب ایرانی مشابهت داشته باشد. بهنظر می‌رسد اصلاح سبک زندگی افراد دارای این نوع مزاج در کنار سایر روش‌های درمانی طب نوین می‌تواند در کاهش وقوع جرائم خشن کمک‌کننده باشد.
