:: دوره 9، شماره 1 - ( بهار 1397 ) ::
جلد 9 شماره 1 صفحات 94-83 برگشت به فهرست نسخه ها
تحلیل محتوای مقالات جلد سوم دایره‌المعارف پزشکی اسلام و ایران
زینب مهدی‌پور ، فهیمه باب‌الحوائجی* ، فاطمه نوشین‌فر
چکیده:   (4515 مشاهده)
سابقه و هدف: مقالات جلد ۳ دایره‏المعارف پزشکی اسلام وایران منتشر شد. هدف از این پژوهش تحلیل محتوای مقالات دایره‌المعارف پزشکی اسلام و ایران و همین‌طور مقایسۀ مقالات جلد سوم با مقالات جلد اول و دوم همین دایره‌المعارف است.
مواد و روش‌ها: این پژوهش از نوع توصیفی و روش انجام آن تحلیل محتوا بوده است. جامعۀ آماری، شامل تنها جلد منتشرشدۀ دایره‌المعارف پزشکی اسلام و ایران (جلد سوم) بوده و حاوی ۲۵۴ مقاله بوده است. به علت محدود بودن جلدهای منتشرشدۀ دایره‌المعارف، در این پژوهش نمونه‌گیری انجام نشد و کلیۀ مقالات جلد ۳ مورد بررسی قرار گرفت و داده‌های مورد نیاز از جمله مدرک تحصیلی پدیدآورندگان در سیاهۀ وارسی به عنوان ابزار پژوهش درج شد.
یافته‌ها: تحقیق روی تعداد ۲۵۴ مقاله انجام گرفت. مطالعۀ وضعیت پدیدآورندگان مقالات دایره‌المعارف نشان داد که ۶۲ درصد دارای مدرک کارشناسی ارشد بودند و مردان (۵۱ درصد) بیش از زنان (۴۹ درصد) در تولید مقالات مشارکت داشتند. ۸۳ درصد پدیدآورندگان دارای ملیت ایرانی بودند. از ۲۵۴ مقالۀ مورد بررسی، ۲۴۲ مقاله (۹۵ درصد) تألیف و ۱۲ مقاله (۵ درصد) ترجمه بوده است، ۴۷ درصد به موضوع مباحث خاص، ۲۸ درصد به موضوع اعلام و اشخاص، ۱۳ درصد به موضوع کلیات، ۱۰ درصد به موضوع کتاب‌ها و تألیفات و۲ درصد به مباحث متفرقه تعلق داشتند. هر مقاله به طور میانگین ۲ صفحه از دایره‌المعارف را شامل می‌شود و در هر مقاله به طور متوسط ۱۷ استناد به‏کار رفته است. از بین مقالات مورد بررسی در ۶۲ مقاله مجموعاً ۹۸ تصویر به‏کار رفته است و ۱۹۲ مقاله فاقد تصویر بود. از کل ۴۵۴۴ استناد موجود در جلد سه، ۵۲ درصد استنادها به زبان فارسی بوده و ۴۸ درصد استنادها نیز به زبان غیرفارسی بوده و به‏طور کلی، زبان عربی با ۳۵ درصد بالاترین میزان استنادها را به خود اختصاص داده است. ۵۵ درصد دارای تاریخ انتشار هجری شمسی بودند و پس از آن به ترتیب تاریخ میلادی ۳۴ درصد و هجری قمری ۵ درصد وجود دارند. پربسامدترین پدیدآورندگان مورد استناد در مقالات، محمدبن ‏زکریا رازی با فراوانی ۹۷ و پربسامدترین منابع مورد استناد کتاب القانون فی الطب (به زبان فارسی) اثر ابن‌سینا با فراوانی ۵۱ بودند.
نتیجه‌گیری: به‌نظر می‌رسد که بین تعداد استنادها و ملیت نویسندگان مقالات رابطۀ معنادار وجود داشت، بین زمان نشر و تعداد دفعات استناد، رابطۀ معناداری نبوده است.
واژه‌های کلیدی: تحلیل محتوا، دایره‌المعارف، پزشکی اسلامی، دایره‌المعارف پزشکی اسلام و ایران.
متن کامل [PDF 160 kb]   (1385 دریافت)    
نوع مطالعه: اصيل پژوهشي | موضوع مقاله: تخصصي
دریافت: 1396/11/2 | پذیرش: 1397/1/19


XML   English Abstract   Print



بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.
دوره 9، شماره 1 - ( بهار 1397 ) برگشت به فهرست نسخه ها