سابقه و هدف: ناباروری و عوارض آن یکی از مشکلات بزرگ زندگی امروز است. شیوع قابل توجه ناباروری و روش‌‏های درمانی آن که موجب بار عاطفی و اقتصادی سنگینی نیز می‏‌شود دارای تبعات روحی متعددی است. هدف از این مطالعه، سیری در ارتباط اعراض نفسانی با ناباروری از گذشته در کتب طبی سنتی ایرانی تا به امروز می‌‏باشد.
مواد و روش‌ها: به این ترتیب متون در دسترس طب سنتی ایرانی از قبیل قانون در طب، کامل الصناعه، خلاصه الحکمه، ذخیره خوارزمشاهی، اکسیر اعظم، معالجات عقیلی و .. مورد بررسی قرار گرفتند. همچنین با مروری اجمالی نظرات طب کلاسیک در خصوص ارتباط امراض روحی و ناباروری بررسی شد.
نتیچه‌گیری: به نظر می‏رسد با توجه به آن‌چه که طب سنتی ایرانی در مورد نقش اعضای رئیسه در باروری و اثرات اعراض نفسانی در ضعف و قوت اعضای رئیسه مطرح کرده است. اعراض نفسانی نه تنها نتیجه ناباروری و روند درمان آن هستند، بلکه خود به عنوان یک عامل در ایجاد ناباروری مطرحند تا جای که در اسباب و علل ناباروری به عنوان یک عامل جداگانه توضیح داده شده‌‏اند. اعراض نفسانی در سلامتی انسان نقش مهمی را دارا هستند. چنانکه کنترل غم و شادی، ترس و نگرانی هر یک می‌‏تواند از عواقب ناخوشایندی که می‏‌تواند یکی از آن‌ها ناباروری باشد جلوگیری نماید.