یوحنابنماسویه، که در تاریخ پزشکی دورۀ اسلامی از او بهعنوان چشمپزشک، داروساز و مترجم یاد میشود، هرچند دارای شهرت فراوان است، اما از نظر آثاری که به او نسبت داده شده و حتی از نظر هویتی، بهدلیل گزارشهای متناقض و مبهم تاریخی، در بین محققان و پژوهشگران مورد بحث و ابهام است. او که طبق گزارش فهرستنویسان آثار متعددی در حوزۀ پزشکی دارد، محل ارجاع اطباء و داروشناسان دورۀ اسلامی بوده و دانشمندانی مثل ابوریحان بیرونی، محمدبنزکریای رازی، ابنجزار، ابنبیطار، حبیش تفلیسی در آثار خود از جمله الصیدنه، الحاوی، الاعتماد، الجامع لمفردات الادویه، کفایه الطب و ... بهطور مکرر از او نقلقول کرده یا به آثار او ارجاع دادهاند، اما این شهرت به جغرافیای جهان اسلام محدود نیست بهگونهای که انتساب سه رسالۀ داروسازی قرون وسطایی که تأثیر عظیمی بر توسعۀ داروسازی در اوایل اروپای مدرن و جهان اسپانیایی داشت، به نویسندگی شخصی ناشناس با نام مسوئه نشان میدهد که «مسو» احتمالاً نامی مستعار و به عاریت گرفتهشده از نام یوحنابنماسویه است و جدای از درستی یا نادرستی انتساب این رسالهها به یوحنابنماسویه، بیانگر شهرت جهانی این دانشمند دورۀ اسلامی است.
Rnjbar M, Arezaei H, Sadr M. A stady on the reidentification on Yūḥannā ibn Māsawayh. jiitm 2025; 16 (2) :113-120 URL: http://jiitm.ir/article-1-1778-fa.html
رنجبر محبوبه، آرضایی حامد، صدر محمد. پژوهشی در بازشناسی هویت یوحنابنماسویه (قرن سوم هجری قمری). مجله طب سنتي اسلام وايران. 1404; 16 (2) :113-120