قرنهای سوم تا هفتم هجری قمری (۹ تا ۱۳ م) بهعنوان دوران رشد و شکوفایی دانش در قلمروی اسلامی مطرح است که به همین دلیل آن را دوران تمدن طلایی اسلام نیز نامیدهاند. دانش پزشکی یکی از مهمترین شاخههای دانش است که در این دوران به همت دانشمندان بزرگ تمدن اسلامی، بهویژه ایرانیان رشد کرده است. لذا بررسی مفاهیم پزشکی در این برهۀ زمانی به درک مسیر تکوین دانش پزشکی کمک شایانی میکند. اورام حار یکی از عوارض و مشکلات بالینی در ادبیات طب ایرانی هستند که مورد توجه حکما و پزشکان در این دوره بوده و دانشمندان برجستۀتمدن اسلامی در کتابهای طبی خود تقسیمبندیها و تعاریفی دربارۀ اورام حار و بیماریهای مرتبط با آنها داشتهاند. لذا این مطالعه با بررسی مروری و تحلیلی این تعاریف و تقسیمبندیها سعی در تشریح دیدگاههای مختلف دربارۀ این اورام دارد تا بتواند انواع اورام حار را شناسایی کند. با بررسی نگاه پزشکان این دوره، انواع مختلفی از این اورام مانند بیماریهای جاورسیه، جدری، جمره، نمله و غیره را میتوان نام برد. علائم بالینی و اسباب ایجادکنندۀ این اورام توسط حکما در دورههای مختلف بررسی شده که در این مقاله به تفکیک به آنها پرداخته شده است. این مطالعه نگاه جامعی به طبقهبندی اورام حار در طب ایرانی با تکیه بر نظرات پزشکان قرنهای سوم تا هفتم هجری در دوران اسلامی به دست میدهد که میتواند پایۀ پژوهشهای آتی در این حوزه قرار گیرد.
Basak R, Shirbeigi L, Zargaran A. Hot swellings (Uram Har) from the Perspective Of The Hakims of Islamic civilization
(3rd to 7th century AH). jiitm 2025; 16 (1) URL: http://jiitm.ir/article-1-1753-fa.html
بساک ریحانه، شیربیگی لیلا، زرگران آرمان. اورام حار از دیدگاه حکمای تمدن اسلامی (قرن سوم تا هفتم هجری قمری). مجله طب سنتي اسلام وايران. 1404; 16 (1)