سابقهوهدف: در حال حاضر ریزش موی سر اختلالی شایع و مسئلهای جهانی است. برای درمان این اختلال محبوبیت محصولات طبیعی و داروهای سنتی در حال افزایش است. استفاده از منابع طب سنتی برای یافتن گیاهان مناسب و مؤثر در سلامت مو و تهیۀ فراوردههای آنها بسیار سودمند است.طب سنتی ایران متشکلاز مجموعۀ دانشهایی است که نهتنهادرتشخیصطبی،پیشگیریودرمانبیماریهای مختلفراهحلهای مناسب ارائه دادهاست بلکه در مورد کاربرد گیاهان مختلف در زینت (کاربرد در آرایش و زیبایی) و از جمله در سلامت مو و درمان بیماریهای مو هم حاوی اطلاعات باارزشی از تجربیات دانشمندان و حکمای این سرزمین میباشد.دراینمطالعه به معرفی داروهایمفردهایکهدر منابعطب سنتی اسلام و ایران برایدرمانریزش موتوصیهوتأکیدشدهاند، میپردازیم. موادوروشها: اینمطالعهیکتحقیقکتابخانهایبراساسبررسیمتون داروسازیسنتیایرانیاست. دراینمطالعهمفرداتدارویی ذکرشدهدردرمانریزش موی سر از جلد دوم کتاب القانونفیالطب ابنسینا جمعآوری شده است، سپس این مفردات در کتابهای الابنیهعنحقایقالادویه،تذکرهاولی الالبابو الجامع للعجب العجاب،تحفه المؤمنین و مخزن الادویه جستوجو شدند.مراحل انجامتحقیقشامل: یافتنکلیدواژهها،جستوجودرمنابع،تهیهلیستواحد،یافتنمترادفات،جمعبندی،نمرهدهی،اولویتبندیو رسم نمودار بودهاست. یافتهها: دراینمطالعه۲۴ مفرده دردرمانریزش موی سر یافت شدند کهدارایمنشأگیاهی،حیوانییامعدنی هستند. براساسنمرههایبهدستآمدهدرجدولمفردات، آس(مورد)، پرسیاوشان، سدر، لادن، شنبلیله و مفردۀ حیوانی خرگوش بالاترینامتیازات راکسبکردند. نتیجهگیری: لیستمفرداتداروییبهدستآمدهدراینمطالعهمیتواندمبنایانجاممطالعاتپایهوبالینیبرایطراحی و تهیۀ داروهای گیاهی مناسب و مؤثر در درمانریزش مو قرار گیرد.
Bahaeddin Z, Iranzadasl M, Ghaffari F, Naseri V, Daneshfard B, Emadi F, et al . Study and prioritization of effective materia medica used in the treatment of hair loss in Islamic and Iranian traditional medicines. jiitm 2020; 11 (3) :237-250 URL: http://jiitm.ir/article-1-1296-fa.html
بهاءالدین زهرا، ایرانزاداصل مریم، غفاری فرزانه، ناصری واحده، دانشفرد بابک، عمادی فاطمه، و همکاران.. بررسی و اولویتبندی داروهای مفرده مؤثر در درمان ریزش موی سر در منابع طب سنتی اسلام و ایران. مجله طب سنتي اسلام وايران. 1399; 11 (3) :237-250