سابقه و هدف: از دیدگاه طب سنتی ایران، بدن انسان سیستمی یکپارچه با اعضای مرتبط با هم است که بیماری یا سلامت هرکدام از آنها برهم اثر میگذارد. ممکن است عامل ایجاد بیماری یک عضو، در عضو دیگری باشد که به آن، عضو مشارک و بیماری را مشارکتی گویند؛ ازطرفی درمان عضو مشارک موجب بهبودی عضو بیمار میشود. هدف این مطالعه، بررسی ارتباط آناتومیک بین کبد و معده میباشد. مواد و روشها: در این مطالعه مروری کتابخانهای، فصل تشریح کبد و معده از کتاب‌های معتبر طب سنتی ایران مانند «قانون در طب» و «تشریح الابدان منصوری» بررسی و با مطالب کتاب‌های آناتومی طب نوین مثل «آناتومی گری» و اطلسهای آناتومی مقایسه شد. مقالات موجود در پایگاههای دادهای الکترونیک نیز بررسی شد. پس از تجزیه و تحلیل اطلاعات، وجوه مشترک و تفاوتها بین دو دیدگاه طب سنتی ایران و نوین مشخص شد. یافتهها: ارتباط آناتومیک کبد و معده در دو دیدگاه طبی، در چهار محور ارتباط عصبی (غشاء، عصب حسی، تاندون)، عروقی (شریان کبدی، وریدهای ماساریقا و باب)، مجاورتی (مجاورت کبد با معده) و ارتباط به‌واسطه عضو سوم (کیسه صفرا) مشاهده و تطبیق داده شد. نتیجهگیری:تطابق واضح ارتباط آناتومیک کبد و معده در دو دیدگاه بیانگر دانش حکیمان طب سنتی ایران از علم تشریح است، همچنین بررسی منابع عظیم علمی طب سنتی ایران نشان میدهد مبنای کتاب‌های آناتومی نوین، مطالبی است که از هزاران سال قبل بهدست دانشمندان امروز رسیده است.
Shafiezadeh R, Esmaeili Saber S, Alavian M, Namdar H, Mirheidary R. A study on the anatomical connection between the liver and stomach based Traditional Persian Medicine and Modern Medicine. jiitm 2020; 11 (2) :159-172 URL: http://jiitm.ir/article-1-1281-fa.html
شفیع‌زاده رسول، اسماعیلی صابر سعید، علویان مؤید، نامدار حسن، میرحیدری رضا. بررسی ارتباط آناتومیک کبد و معده از دیدگاه طب سنتی ایران و طب نوین. مجله طب سنتي اسلام وايران. 1399; 11 (2) :159-172
