زردک یکی از گیاهان دارویی نواحی گرم و خشک بیابانی ایران محسوب میشود. زردک (جزر) در متون حکمای طب سنتی ایرانی بهعنوان یک گیاه مغذی، مقوی مغز، قلب و کبد و یک تقویتکنندۀ جنسی و افزایندۀ منی شناخته شده است. هدف از مطالعۀ حاضر، بیان اثرات دارویی این گیاه از دیدگاه طب ایرانی و مقایسۀ آن با یافته‌های جدید می‌باشد. معیارهای ورود در این مطالعۀ مروری شامل یافته‌های موجود در منابع فارسی و عربی پزشکی و داروشناسی طب ایرانی، و مقالات فارسی و انگلیسی پزشکی و داروسازی و گیاه شناسی تا ۱۳ دسامبر سال ۲۰۲۲ بدون محدودیت زمانی بود. معیارهای خروج شامل اطلاعات چاپنشده مانند پایان‌نامه‌ها و مقالاتی بود که فقط چکیدۀ آنها در دسترس بود. همچنین مقالاتی که به زبانهای دیگر نگارش شده بودند وارد مطالعه نشدند. با استفاده از کلیدواژههای طب سنتی ایران، Carrot، Daucus carota L.، Daucus carota L. var. carota پایگاه اطلاعات علمی داخلی مانند: SID, Magiran و پایگاههای علمی بینالمللی از جمله: PubMed, Scopus, Google Scholar وSienceDirect جستجو شدند. از میان ۸۰ مقالۀ جستجو شده ۳۱ مورد مطابق با معیارهای ورود انتخاب شدند. برای جستجوی منابع اصیل طب ایرانی از نرمافزار جامع طب، نسخۀ ۱/۵ با کلیدواژههای زردک، جزر، گزر، کزر و دوقو استفاده شد. زردک با داشتن کاروتنوییدهایی همچون آلفا-کاروتن و لوتئین، یکی از منابع باارزش آنتیاکسیدانی طبیعی است که می‌تواند در جلوگیری از بسیاری از بیماری‌های چشمی، قلبی عروقی، پوستی و انواع سرطان نقش داشته باشد. از دیدگاه طب ایرانی زردک مقوی قوای جنسی، تقویتکنندۀ بینایی و خارج‌کنندۀ سنگ کلیه و مثانه، مسکن درد سینه، بازکنندۀ انسداد کبد، هضمکننده، ضدنفخ و ادرارآور می‌باشد. به‌نظر میرسد زردک بهعنوان یکی از سبزیهای بومی ایران، مورد توجه است و فرآورده‌های متنوع حاصل از اجزاء مختلف آن، جزیی از رژیم غذایی تمام گروههای سنی را تشکیل میدهد.
MousaviKhorshidi A, Enayati A, Kolangi F. A comprehensive review of scientific evidence of Daucus carota L. plant from the viewpoints of Persian Medicine and Current Medicine: A review study. jiitm 2023; 14 (3) URL: http://jiitm.ir/article-1-1622-fa.html
موسوی خورشیدی ابوالحسن، عنایتی عایشه، کلنگی فاطمه. بررسی جامع شواهد علمی گیاه زردک (.Daucus carota L) از دیدگاه طب ایرانی و طب نوین: مطالعۀ مروری. مجله طب سنتي اسلام وايران. 1402; 14 (3)
