۱۱ نتیجه برای برهانی
سید مهدی موحد ابطحی، محمود بابائیان، مهدی برهانی، محمد رضا حاجی حیدری، احمد رضا شریفی علون آبادی، محمد مظاهری، مریم یاوری، مهین الصاق، پیمان ادیبی،
دوره ۲، شماره ۴ - ( زمستان ۱۳۹۰ )
چکیده
طب سنّتی ایرانی نظام جامع طبی است که به نوعی از پزشکی کنونی متمایز میباشد. پاسخ به این پرسش که چرا و چگونه طب سنّتی ایرانی نظام پزشکی جامعی محسوب میشود، نیازمند تبیین بنیانهای فلسفی طب سنّتی در حوزههایی است که با دانش پزشکی و با حرفهی طبابت یا عمل بالینی مرتبط باشند. این مقاله با رویکردی منطقی و فلسفی (و نه رویکردی تاریخی) به تحلیل «استدلال علمی» در طب سنّتی ایرانی میپردازد که نتایج آن در حوزهی فلسفهی پزشکی (به عنوان یکی از فلسفههای مضاف) جای دارد. تفاوت نظام فکری حاکم بر طب سنّتی و پزشکی نوین، نحوهی رویکرد به انسان، حیات و سلامت، شناخت مفاهیم بنیادین مانند سلامت و بیماری و درمان، نظریه پردازی دانش طبی و به کارگیری استدلال قیاسی یا استقرایی از جمله مباحثی هستند که این مقاله به آنها میپردازد. در این مقاله سعی گردیده است تا نشان داده شود که چگونه نظام فکری طب سنّتی ایران بر اصول تشخیص، منطق تصمیمگیری بالینی، سطوح مختلف تدبیر بیماری، فرضیهسازی و آزمون فرضیه در تجارب بالینی تأثیر گذاشتهاست.
علیرضا منجمی، محمد مظاهری، مریم یاوری، مهین الصاق، محمد رضا حاجی حیدری، محمود بابائیان، احمد رضا شریفی علون آبادی، مهدی برهانی، علیرضا قنادی، پیمان ادیبی،
دوره ۲، شماره ۴ - ( زمستان ۱۳۹۰ )
چکیده
ساختار کلی استدلال در طب امروز (سه بخش جمعآوری اطلاعات، ساختن و ارزیابی فرضیهها) با استدلال در طب سنّتی مشابه است، امّا طبیب سنّتی بر خلاف پزشک امروز، فقط در پی تشخیص بیماری بر اساس شکایت اصلی بیمار نیست، بلکه در پی فهم مزاج کلی بیمار هم هست. استدلال در طب سنّتی از جنس قیاسی است، به همین سبب در طب سنّتی، بیماری ایدیوپاتیک و بدون علّت مشخص وجود ندارد. در هر دو مکتب طبی، استدلال تدبیری و تشخیصی وجود دارد، با این تفاوت که در طب سنّتی با مشخص شدن تشخیص، تدبیر مشخص است، در حالی که در طب امروز استدلال تدبیری حتّی با مشخص بودن تشخیص، نیازمند پردازش بیشتر اطلاعات بیمار است. این مقاله در پی فهم استدلال در طب سنّتی است. به این منظور، شیوه استدلال بالینی در طب امروز با طب سنّتی مقایسه میشود.
محمود بابائیان، مهدی برهانی، محمد رضا حاجی حیدری، احمد رضا شریفی علون آبادی، مهدی الصاق، مریم یاوری، محمد مظاهری، محمد علی کمالی، مجید آویژگان، پیمان ادیبی،
دوره ۲، شماره ۴ - ( زمستان ۱۳۹۰ )
چکیده
مکتب طب سنّتی ایران دارای مبانی قوی استدلالی میباشد که با کمک گرفتن از تجربه و قیاس و بر اساس عملکرد طبیعت بدن در جهت درک و توضیح بسیاری از علایم و نشانهها تلاش نموده است. دستگاه گوارش بخصوص معده در مکتب پزشکی ایرانی از اهمیّت ویژهای برخوردار میباشد و دقّت در پیشگیری و درمان بیماریهای معده در درمان بسیاری از بیماریهای بدن همواره مورد توجه بوده است. در معاینه و بررسی بیماریهای دستگاه گوارش، پزشک باید درک صحیحی از علم تشریح و ارتباط بین اندامها داشته باشد. همچنین بر اساس مکتب پزشکی ایرانی، طبیب علاوه بر اطلاع صحیح از علم تشریح، برای درک صحیح بیماریها و علایم آن میبایستی بر مبانی نظری طب بخصوص امور هفت گانهی طبیعیّه تسلّط کامل داشته باشد تا بتواند با استفاده از آن توضیح منطقی برای ارتباط بین علایم بیماری برقرار نماید. بر اساس نظریهی مکتب پزشکی ایرانی، امور منسوب به طبیعت بدن یا امور طبیعیّه شامل ارکان، مزاج، اخلاط، اعضاء، ارواح، قوا و افعال میباشند. مقایسههایی مابین این مباحث در مکتب طب ایرانی و طب سنّتی چین نیز در مقاله ذکرشده است.
مهدی برهانی، میثم شیرزاد، مهین الصاق، محمد مظاهری، احمد رضا شریفی علون آبادی، مریم یاوری، محمود بابائیان، محمد علی کمالی، محمد رضا حاجی حیدری، مجید آویژگان، پیمان ادیبی،
دوره ۲، شماره ۴ - ( زمستان ۱۳۹۰ )
چکیده
علایم متعددی در طب سنّتی ایران در مبحث بیماریهای معده آورده شده است که نشان از دقّت خاص پزشکان این دانش به نشانهشناسی بیماریها دارد. استدلال از برخی علایم من جمله نوع رنگ، بو و میزان یکنواختی مدفوع، نوع صدای گاز دفعی و شدّت بوی آن، بررسی میزان و شدّت عطش و نوع برطرف شدن آن با آب گرم و غیر گرم، رنگ و خصوصیات زبان، آروغ و انواع آن، تمایل به نوع مواد غذایی و میزان و نوع آب دهان، همه علایمی هستند که امروزه در دانش سمیولوژی و اخذ شرح حال یا اساساًً بررسی نمیشوند یا اطلاعات کمی در مورد آنها از بیمار اخذ میگردد. به نظر میرسد دقّت در نحوهی شرححال گیری و معاینهی فیزیکی بیماریهای معده توسط طبیبان طب سنّتی ایران از جمله ابن سینا میتواند در بهبود شیوهی شرححال گیری در طب رایج کمک کننده باشد. نکاتی که در طب سنّتی ایران مورد توجه بوده است، به نظر میرسد در یک دورهی تاریک تاریخی از مسیر دانش پزشکی خارج شده باشد و این دانش سیر طبیعی دگرگونی خود را که مشتمل بر ارتقاء و اصلاح دانش هر نسلی توسط نسل بعد از خود است، طی نکرده باشد. با این تئوری لازم است مطالعات تجربی بیشتری برای بررسی متون اصیل طب سنّتی ایران انجام گیرد تا تغییرات ذکر شده در علایم و نشانههای معدی در این متون نسبت به دانش روز سمیولوژی و اخذ شرححال، در بالین بیمار مورد بررسی قرار گرفته و فراوانی آنها تعیین گردد. در گام بعدی بررسی پایهی پاتوفیزیولوژیک تفاوتهای موجود در سیر مطالعات بالینی بسیار سودمند است. برخی مقایسهها مابین این مباحث در مکتب طب ایرانی و طب سنّتی چین نیز در مقاله ذکرشده است.
محمد مظاهری، مریم یاوری، محمود بابائیان، محمد رضا حاجی حیدری، مهدی برهانی، احمد رضا شریفی علون آبادی، مهین الصاق، مجید آویژگان، احمد اسماعیل زاده، علیرضا قنادی، پیمان ادیبی،
دوره ۲، شماره ۴ - ( زمستان ۱۳۹۰ )
چکیده
غذا از اهمیّت خاصی در حفظ سلامتی انسان برخوردار است. نیاز به غذا یک نیاز دایمی است تا آنچه را که بوسیلهی عوامل داخلی و خارجی به تحلیل میرود، جایگزین نماید. بدیهی است برخورداری از تندرستی، بدون داشتن تغذیهی صحیح میسر نمیباشد. در مکتب طب ایرانی بر تغذیهی صحیح و درمان از طریق غذا تأکید فراوانی شده است، تا آنجا که حکیم بزرگ ایرانی محمد بن زکریای رازی در قرن سوّم، اوّلین و مهمترین تدبیر درمان را اصلاح یا تجویز رژیم غذایی میداند. در این متون کیفیات و عملکردهای مشخصی برای مواد غذایی و خوراکی مشخص شده است که بعضی با علوم جدید قابل تأیید بوده و برای بعضی معادلی در علوم جدید یافت نمیشود. در این مقاله گروهبندی مواد غذایی در منابع طب سنّتی ایران به طور دقیق تشریح گردیده و تلاش شده است تا تعاریف طب سنّتی ایران، کما بیش با اصطلاحات علم نوین تغذیه همانندسازی گردد. تشابهات مابین این مبحث در مکتب طب ایرانی با طب سنّتی چین نیز ذکر شده است.
محمد رضا حاجی حیدری، محمود بابائیان، محمد مظاهری، مهین الصاق، مریم یاوری، محمد علی کمالی، مهدی برهانی، مجید آویژگان، علیرضا قنادی، پیمان ادیبی،
دوره ۲، شماره ۴ - ( زمستان ۱۳۹۰ )
چکیده
از دیدگاه مکتب طب سنّتی ایران بسیاری از بیماریهایی که در قسمتهای مختلف بدن ایجاد میشوند میتواند به نوعی ناشی از خوردنیها، آشامیدنیها و اختلالات و بیماریهای سیستم گوارش باشد. بنابراین بیماریهای معده به عنوان یکی از مهمترین و موثرترین اعضای دستگاه گوارش، از اهمیّت خاصی برخوردار میباشد. درد معده یکی از این بیماریها است که فیزیوپاتولوژی انواع آن در طب سنّتی ایران با توجه به کیفیت درد و ارتباط آن با غذا خوردن و سایر علایم به خوبی تبیین شده است.
سه علّت عمدهی درد معده در منابع طب سنّتی عبارتند از سوء مزاج، تفرق اتصال و یا هر دوی این موارد با هم، که جهت درمان هر کدام از سببها و تسکین درد، درمانها و راهکارهایی ارایه شده است.
در منابع طب سنّتی ایران، علل درد معده که به نظر میرسد بسیاری از آنها دردهای عملکردی باشد تبیین و روش درمان آن نیز مشخص شده است. در پزشکی نوین هم فرضیاتی در مورد علل درد عملکردی معده بیان شده است. در این مقاله علل درد معده در طب سنّتی از منابع طب سنّتی ایرانی بررسی و با سوء هاضمه با غلبهی درد در طب نوین و نیز با طب سنّتی چین مقایسه شده است.
مریم یاوری، محمد مظاهری، مهدی برهانی، محمد رضا حاجی حیدری، محمود بابائیان، محمد علی کمالی، مهین الصاق، مجید آویژگان، علیرضا قنادی، پیمان ادیبی،
دوره ۲، شماره ۴ - ( زمستان ۱۳۹۰ )
چکیده
بیماری ریفلاکس معده به مری با علامت سوزش سردل و به واسطهی عوامل آناتومیک و عملکردی نارسایی اسفنکتر تحتانی مری رخ میدهد. در پزشکی سنّتی ایران سوزش سردل بیشتر با عبارت حرقت معده ذکر شده است و سه دسته علّت در ایجاد آن موثر دانسته شده است. عامل اوّل مصرف غذاهای غلیظ و دیرهضم میباشد که با اصلاح شیوهی زندگی و رعایت قوانین تغذیه این مورد اصلاح میشود. دستهی دوّم به علّت وجود رطوبت خام در قسمتهای ابتدایی معده ایجاد میگردد که داروهای منضج و مسهل بلغم برای این بیماران موثر است و دستهی سوّم حالتی است که خلط سوداوی از طحال بیش از حد لازم به قسمتهای بالایی معده ریزش نماید که در این حالت مرطبات برای بیمار تجویز میگردد. با توجه به شیوع بالای سوزش سردل، انجام مطالعات کارآزمایی بالینی جهت بررسی مطالب ذکر شده در پزشکی سنّتی ایران و معرفی آن به پزشکان در راستای ارتقای روشهای درمانی این بیماری توصیه میگردد. در این مقاله سوزش سر دل و ریفلاکس با مباحث مربوطه در طب نوین و نیز طب سنّتی چین مقایسه شده است.
احمد رضا شریفی علون آبادی، مهین الصاق، محمد رضا حاجی حیدری، مهدی برهانی، مریم یاوری، محمود بابائیان، محمد مظاهری، مجید آویژگان، حمید افشار، پیمان ادیبی، علیرضا قنادی،
دوره ۲، شماره ۴ - ( زمستان ۱۳۹۰ )
چکیده
نفخ یکی از مشکلات شایع گوارشی در سطح جامعه است. در بسیاری از موارد علّت ارگانیک شناخته شدهای برای این عارضه یافت نمیشود که این نوع نفخ را نفخ عملکردی یا فانکشنال مینامند. اگرچه تا حدود سه دههی قبل بیماری گوارشی عملکردی را صرفاً سایکولوژیک در نظر میگرفتند، ولی امروزه ارتباط بین عوامل فیزیولوژیک و روانشناختی در مورد این بیماری مد نظر قرار گرفته است. طب سنّتی ایران علاوه بر توجه به علل غیر ارگانیک (موجبات اعراض نفسانی)، اسباب ارگانیک دیگری (اخلاط،...) را با توجه به مبانی خود مطرح مینماید که میتواند در درمان این عارضه کمک شایانی داشته باشد. در این مقاله سعی شده است تا علل نفخ عملکردی در پزشکی جدید با علل کلّی نفخ در طب سنّتی ایران مقایسه گردیده و به این پرسش پاسخ داده شود که آیا میتوان گفت برخی از بیمارانی که از نظر طب جدید نفخ عملکردی دارند از نظر طب سنّتی دارای اختلالی ارگانیک میباشند و از سوی دیگر نحوهی عملکرد جنبههای روانشناختی در هر کدام از این دو حوزه چگونه است؟ مقایسههایی بین مبانی طب سنّتی ایران و چین نیز در خصوص این بیماری انجام شده است.
مهین الصاق، فاطمه هادی زاده، محمد مظاهری، مریم یاوری، محمود بابائیان، احمد رضا شریفی علون آبادی، مهدی برهانی، محمد رضا حاجی حیدری، علیرضا قنادی، مجید آویژگان، پیمان ادیبی،
دوره ۲، شماره ۴ - ( زمستان ۱۳۹۰ )
چکیده
یبوست از شایعترین شکایات گوارشی است. بیش از یک هفتم جمعیت بالغین جهان از یبوست مزمن شاکی هستند. عوامل متعددی زمینهی ایجاد یا تشدید یبوست را فراهم مینمایند. در طب نوین معیارهای مشخص و نسبتاً دقیقی برای تعریف یبوست ذکر گردیده و بعضاً درمانهایی ارایه شده است. در طب سنّتی از یبوست با عناوینی مانند حصر (hasr)، قبض شکم و اعتقال بطن نام برده شده است و نوع خاصی از یبوست که همراه با درد میباشد نیز قولنج نامیده شده است. به نظر میرسد بررسی تطبیقی فیزیوپاتولوژی و درمانهای یبوست در طب نوین و طب سنّتی ایران و بهرهمندی از آثار روشهای مختلف درمانی در کنار یکدیگر بتواند به ارایه راهکارهایی با هزینه اثر بخشی بیشتر در درمان این بیماری بیانجامد. هدف از این مطالعه، بازخوانی دانش ذکر شده در طب سنّتی ایرانی دربارهی اختلال یبوست و بررسی امکان تطبیق تعاریف، علّت شناسی و تدبیر این بیماری در مکتب طب سنّتی با موارد متناظر خود در پزشکی امروزی است. برخی نظرات برگرفته از مبانی طب سنّتی چین نیز در مورد یبوست ذکر شده است.
محمد علی کمالی، محمد مظاهری، مهدی برهانی، محمود بابائیان، احمد رضا شریفی، مهین الصاق، محمد رضا حاجی حیدری، مریم یاوری، مجید آویژگان، پیمان ادیبی، علیرضا قنادی،
دوره ۳، شماره ۲ - ( تابستان ۱۳۹۱ )
چکیده
از جمله علل شایع مراجعه بیماران به درمانگاه گوارش و دیگر درمانگاهها، تهوع و استفراغ میباشد که در صورت درمان میتواند تا حدود زیادی زندگی عادی فرد مبتلا را مختل کند .
در طب مدرن معمولا از دو واژه تهوع و استفراغ جهت توصیف بیماری استفاده میشود که تاکنون تحقیقهای گستردهای در راستای پیشگیری و درمان آن انجام شده و توصیههای فراوانی در این زمینه وجود دارد. در طب سنتی ایران چهار واژه تهوع، غثیان، تقلب نفس وقی به کار رفته که در قسمت علل ایجاد کننده آن یک سبب کلی و هفت سبب جزیی به نام «اسباب و علل» قی، تهوع و مواردی دیگر ذکر شده است. در این طب از نقش اخلاط، ضعف معده، فساد غذا در معده و مشارکت دیگر اعضا در ایجاد این بیماری سخن به میان آمده و سپس پیشگیری و درمان براساس سبب بیماری و نوع خلط بیماری زا پایهریزی میشود.
برخی از اوقات ممکن است علت اصلی ایجاد این بیماری در اعضای دیگر مانند دماغ، جگر، طحال و دیگر اعضا باشد ( مشارکت اعضا)، که در این حالت درمان اصلی باید متوجه رفع مشکل آن عضو گردد. رنگ مواد مستفرغه دال بر نوع خلط و ماده مسبب قی میباشد. رابطه قی با رطوبت و ضعف معده از دیگر موارد ذکر شده در این طب است.
انجام قی داوطلبانه با تشخیص و نظارت طبیب حاذق در موارد خاص بهعنوان پیشگیری و درمان جهت پاکسازی بدن از فضولات و مواد زاید از دیگر موارد پیشگفت در طب سنتی ایران است.
مهدی برهانی، فریبا خوش زبان، بهزاد جدیری، محسن ناصری، محمد کمالی نژاد، داریوش طالعی،
دوره ۵، شماره ۲ - ( تابستان ۱۳۹۳ )
چکیده
اختلالات عملکردی معدی رودهای (FGID)، اختلالات شایعی در علم گوارش هستند که میتوانند در هر قسمتی از دستگاه گوارش از مری تا رکتوم دیده شوند. علت این اختلالات هنوز بهطور کامل با یافتههای آزمایشگاهی و آناتومیک امروزه توجیه نشده است.
کرایتریاهای ROME III، عبارت از کرایتریاهای تشخیصی در مورد اختلالات عملکردی معدی رودهای میباشد که به شش زیرگروه بر مبنای پنج ناحیه آناتومیک تقسیمشده است و عبارتاند از: مروی، معدی اثناعشری، رودهای، درد شکم عملکردی، اختلالات عملکردی کیسه صفرا و اسفنکترoddi، آنورکتال.
در منابع طب سنتی ایران به نظر میرسد که سوءمزاجات معده با اختلالات عملکردی معدی رودهای و کرایتریاهای آن در ROME III مشابهتهای زیادی دارد.
در این مقاله به بررسی چگونگی این ارتباط در طب سنتی ایران و طب مدرن پرداختهشده است.