در این مقاله، با هدف بررسی تاریخی کاربردهای دارویی گیاه رازیانه (Foeniculumvulgare Mill)در متون طب سنتی ایرانی، متون شاخصی همچون الحاوی فی الطباثر محمدبنزکریای رازی، القانون فی الطب اثر ابن‌سینا، الابنیه عن حقایق الادویه اثر ابومنصور موفق هروی، ذخیرۀ خوارزمشاهی اثر سید اسماعیل جرجانی و مخزن الادویه اثر عقیلی خراسانی از نظر تطبیقی تحلیل شدند. این پژوهش به شیوه‌ای کیفی و با رویکرد تاریخی‌ـ‌تحلیلی، به استخراج داده‌هایی دربارۀ اندام‌های مورداستفاده، شیوه‌های مصرف، بیماری‌های هدف و ویژگی‌های مزاجی گیاه پرداخته است. یافته‌ها نشان می‌دهد رازیانه در طب ایرانی به‌عنوان گیاهی با مزاج گرم و خشک، جایگاهی ممتاز داشته و برای درمان اختلالات گوارشی، تنفسی، بینایی، افزایش شیر، تنظیم قاعدگی و دفع سموم از آن استفاده می‌شده است. تفاوت‌هایی در تأکید بر کاربردهای خاص در منابع گوناگون مشاهده می‌شود که بازتاب‌دهندۀ نگرش‌ها و تجارب متفاوت حکمای طب ایرانی است. تحلیل تطبیقی این داده‌ها با شواهد داروشناسی نوین می‌تواند زمینه‌ساز استفادۀ علمی و بالینی از این گیاه در پزشکی مکمل و داروسازی سنتی باشد.
Khoshsourat J, Tajik N. A historical review of the medicinal uses of Fennel in Persian Medicine. jiitm 2025; 16 (2) URL: http://jiitm.ir/article-1-1781-fa.html
خوش‌صورت جمیله، تاجیک نرگس. مرور تاریخی کاربردهای دارویی رازیانه در متون طب ایرانی. مجله طب سنتي اسلام وايران. 1404; 16 (2)
