:: دوره 13، شماره 3 - ( پاییز 1401 ) ::
جلد 13 شماره 3 صفحات 220-203 برگشت به فهرست نسخه ها
بررسی دانش داروشناسی بومی در شهرستان مبارکه
شاهین مردانی ‌نژاد* ، محمدرضا خسروانی فراهانی
چکیده:   (631 مشاهده)
سابقه و هدف: امروزه این امکان وجود دارد که بتوان از فرهنگ بومی برای مقابله با بیماری‌ها و بهبود کیفیت زندگی استفاده کرد. با وجود این، مطالعۀ چندانی در زمینۀ داروشناسی بومی در شهرستان مبارکه انجام نشده ‌است. این پژوهش با هدف بررسی منابع داروهای گیاهی مورد استفاده، نام محلی، اندام مورد استفاده، فراوانی نسبی، ارزش استفادۀ هر گونه و تأثیر معیارهای شهرنشینی، سطح سواد و جنسیت بر فرهنگ استفاده از داروهای گیاهی در شهرستان مبارکه انجام شد.
مواد و روش‌ها: با روش پرسشنامه‌ای و نمونه‌گیری در بیش از یک درصد از خانواده‌های شهرستان اجرا (۲۳۵۵۰)، شاخص‌های تناوب استناد به استفاده ((Frequency of Citation of Use=FC، ارزش استفاده (Use Value=UV) و ارزش خانواده (Family Use Value=FUV) گیاهان دارویی مورد استفاده، ارزیابی شدند.
یافته‌ها: بررسی‌ها نشان داد ۶۲ گونۀ گیاهی مورد استفاده در طب سنتی منطقۀ اجرا (با حداقل ۳ استناد از کاربرد مشترک) قابلیت جمع‌آوری داشتند. نعناع (Mentha spicata) و گل گاوزبان (Echium amaenum) بیشترین تناوب استناد به استفاده (FC) را داشتند. خاکشیر (Descurainia sophia)، آویشن (Thymus vulgaris) و گل گاوزبان (Echium amaenum) بیشترین ارزش (UV) را در بین گیاهان دارویی منطقه دارا بودند. خانوادۀ گاوزبانیان (Boraginaceae)، چتریان (Apiaceae)، شب‌بویان (‏Brassicaceae‏) و نعناعیان (‏Labiatae‏) ‏به ‏ترتیب بیشترین ارزش (FUV) را در بین خانواده‌های گیاهی مورد استفاده در منطقه داشتند.
نتیجه‌گیری: طی شناسایی فلور شهرستان ۸۵ درصد گونه‌های گیاهی مورد استفاده به‌صورت خودرو یا کشت‌شده از گیاهان شهرستان تهیه می‌شد. عرضه‌کنندگان سنتی بر تجویز و عرضۀ داروهای گیاهی نقش مهمی داشتند و به‌دلیل اطلاعات نه‌چندان مناسب ساکنان از عوارض و خطرات این داروها افزایش سطح آگاهی و نظارت بیشتر بر عطاری‌ها کاملاً ضروری به‌نظر می‌رسد.
واژه‌های کلیدی: طب سنتی، گیاهان دارویی، اتنوفارماکولوژی
متن کامل [PDF 373 kb]   (450 دریافت)    
نوع مطالعه: اصيل پژوهشي | موضوع مقاله: تخصصي
دریافت: 1400/11/22 | پذیرش: 1401/7/12


XML   English Abstract   Print



بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.
دوره 13، شماره 3 - ( پاییز 1401 ) برگشت به فهرست نسخه ها