سابقه و هدف: مواد مؤثرۀ گیاهی (متابولیت‌‌های ثانویه)، متأثر از محیط رشد گیاه است. خواص گونه‌های دارویی به وجود متابولیت‌‌های ثانویه نسبت داده میشود. شناسایی گونه‌های دارویی، ثبت و احیای سنتهای گیاه درمانی و آموزش افراد در برداشت اصولی این گیاهان، استفادۀ بهینه از مواد مؤثرۀ آنها را به دنبال خواهد داشت. این مطالعه با هدف شناسایی گونه‌های دارویی منطقۀ الشتر استان لرستان و معرفی استفادههای سنتی و مدرن آنها انجام شد. مواد و روش‌ها: جمع آوری و شناسایی گونه‌های دارویی مناطق سردسیر و کوهستانی منطقۀ مورد مطالعه انجام شد و استفادههای سنتی و کاربردهای آنها در طب مدرن، از طریق انجام مصاحبه و مطالعۀ منابع معتبر علمی استخراج شد. جهت تعیین اهمیت گونه‌های دارویی و نشان دادن همگنی اطلاعات از دو روش کمّی ارزش استفاده (Use Value= UV) و ضریب اجماع مطلعین (Informant Consensus Factor=ICF) استفاده شد. یافته ها: در این پژوهش ۲۰۲ گونۀ دارویی شناسایی شد که به ۵۲ خانواده و ۱۴۳ جنس تعلق داشتند. در بین گونه‌های شناسایی شده،۲۰ گونۀ گیاهی دارای بالاترین ارزش استفاده هستند. آویشن یا ازگوئه (Thymus kotschyanus)، بن سُر یا سُرپا (Allium jesdianum) و مُخالصه (Tanacetum persicum)، دارای بیشترین ارزش استفاده (UV) بودند. بیشترین اجماع مطلعین (IFC)، در گروه درمان مشکلات گوارشی و پس از آن گروه سرماخوردگی، تب و آنفولانزا بود. فهرستی از نام علمی، نام عمومی (محلی)، اندام مورد استفادۀ گیاه، مقادیر UV و IFC، روش تهیه و کاربرد آن در طب سنتی و مدرن تهیه شد. نتیجه گیری: نتایج پژوهش، بیانگر غنای فرهنگ گیاه درمانی و وجود پتانسیل عظیم جهت تأمین مواد اولیۀ داروهای گیاهی است. با مدیریت صحیح، ایجاد بستر مناسب جهت کشت گیاهان دارویی و انجام آزمایشات فیتوشیمیایی گونه‌های دارای ارزش استفاده بالا و جلوگیری از برداشت غیراصولی آنها از عرصه های طبیعی، امری ضروری به‌نظر می‌رسد.
Mehrnia M, Hosseini Z. Ethnobotanical study of native medicinal plants of Aleshtar region (Lorestan). jiitm 2020; 11 (1) :81-112 URL: http://jiitm.ir/article-1-1231-fa.html
