سابقه و هدف: طبّ سنّتی ایران به‌عنوان یک مکتب طبّی سابقه‌دار، مطالب زیادی در زمینۀ سلامت بارداری و تسهیل زایمان بیان می‌کند. باتوجّه به اهمیت زایمان و رواج استفاده از طبّ مکمّل و جایگزین در میان زنان باردار، این مقاله اهمّ راهکارهای ارائه‌شده در زمینۀ تسهیل زایمان در طبّ سنّتی ایران را مورد بررسی قرار می‌دهد.
مواد و روش‌ها: در این مطالعۀ مروری راهکارهای تسهیل زایمان از منابع معتبر طبّ سنّتی ایران مانند قانون ابن سینا، ذخیره‌ی خوارزمشاهی، کامل الصّناعـه استخراج شد و مطالب به‌دست آمده در بانک‌های اطّلاعاتی الکترونیکی معتبر مورد جستجو قرار گرفت.
یافته‌ها: تدابیر و درمان‌های تسهیل زایمان به دو بخش کلّی قبل از شروع زایمان و بعد از شروع زایمان تقسیم می‌شوند. مطالب قبل از شروع زایمان شامل دستورات کلّی ماه نهم بارداری در زمینۀ تغذیه، حمّام، آبزن، روغن‌مالی و داروهای موضعی، وضعیت جسمی و روانی است که با افزایش رطوبت و نرمی و کاهش قبض و سفتی زایمان را آسان می‌کند. بعد از شروع زایمان ابتدا به دستورات عمومی در جهت تسهیل زایمان پرداخته می‌شود تا با برداشتن موانع خروج جنین، کمک فیزیکی به خارج شدن جنین و تقویت جسمی و روانی مادر به زایمان کمک کنند. در مرحلۀ بعد استفاده از داروهای مختلف توصیه می‌شود.
بحث و نتیجه‌گیری: علم نوین با وجود بررسی‌ها و تجهیزات پیشرفته پس از سال‌ها به اصولی رسیده که قرن‌ها قبل در کتب قدما و حکمای طبّ سنّتی ایران به سادگی و با جزئیّات بیان شده است. بنابراین بازگشت به این منابع گرانبهای علمی جهت استخراج توصیه‌های مفید و کاربردی سودمند است تا در مراکز زایمان به‌کار گرفته شود.
Vazani Y, Kashanian M, Bioos S, Keshavarz M. The Iranian Traditional Medicine Point of View on Labor management. jiitm 2015; 6 (3) :220-229 URL: http://jiitm.ir/article-1-611-fa.html
وزانی یاسمن، کاشانیان مریم، بیوس سودابه، کشاورز منصور. ادارۀ زایمان از دیدگاه طبّ سنّتی ایران. مجله طب سنتي اسلام وايران. 1394; 6 (3) :220-229
