TY - JOUR T1 - Perspectives of Avicenna and Conventional Medicine on definition of health and disease TT - تعریف سلامت و بیماری از منظر ابن‌سینا و طب رایج JF - jiitm JO - jiitm VL - 12 IS - 3 UR - http://jiitm.ir/article-1-1410-fa.html Y1 - 2021 SP - 197 EP - 208 KW - Health KW - Disease KW - Persian Medicine KW - Medical philosophy KW - Avicenna N2 - سابقه و هدف: سلامت و بیماری از مهم‌‏ترین مفاهیم پایه‌ای پزشکی هستند که تعریف ماهیت و حدود آن‏ها در فلسفۀ پزشکی با چالش‏‌هایی جدی روبه‌رو است. هدف این مقاله تبیین دیدگاه ابن‏‌سینا در خصوص سلامت و بیماری و تحلیل تعاریف امروزی این مفاهیم بر مبنای دیدگاه ابن‌‏سینا است. مواد و روش‌ها: این مطالعه با رویکرد قیاسی در روش نظریه‏‌پردازی داده‌‏بنیاد انجام شد. ابتدا مفاهیم سلامت و بیماری با کلیدواژه‏‌های متناسب در متون ابن‏‌سینا و طب رایج جست‌وجو و بررسی شد سپس این مفاهیم به‌عنوان قضایای اولیه با مفاهیم عینی‏‌ترِ موجود مرتبط و در چارچوب استدلال قیاسی گزاره‏‌های عملیاتی استنتاج شد. یافته‌ها: ابن‌‏سینا سلامت را عرضی از جنس کیف نفسانی دانسته و آن را ملکه یا حالی تعریف می‏‌کند که مبدأ افعال سلیم از موضوع خود است. او همچنین بیماری را عدم سلامت تعریف کرده و فرض حالت سوم بین آن دو را فاقد ضرورت منطقی می‌داند. سازمان جهانی بهداشت سلامت را آسایش کامل جسمانی، روانی و اجتماعی می‏‌داند نه صرفاً فقدان بیماری. چنین تعریفی مستلزم فرض حالت سومی بین سلامت و بیماری است. براساس نظریات ابن‏‌سینا، فرض حالت سوم به معنای وجودی دانستن هر دو مفهوم سلامت و بیماری است و این امر، دستۀ قابل‌توجهی از اختلالات افعال را که در قالب شناخته‌شدۀ بیماری یا علامت بیماری تعریف نمی‏‌شوند از محدودۀ توجه پزشک کنار می‏‌گذارد؛ درحالی‏‌که بر مبنای تعریف ابن‏‌سینا، بیماری امری عدمی (به معنای عدم سلامت) است و هر سطح از اختلال در هر عملکردی، در حقیقت سطحی از بیماری تلقی می‏‌شود. نتیجه‌گیری: بر مبنای چارچوب نظری ابن‏‌سینا، نقطۀ قوت تعریف سازمان جهانی بهداشت از سلامت، محدودنمودن مرزهای مفهوم سلامت به وضعیت بهینه در ابعاد مختلف و نقطۀ ضعف آن عدم ظرافت کافی برای پوشش‌دادن همۀ وضعیت‌های غیرطبیعی در کلیۀ افعال، تحت مفهوم وسیع‏‌تری از بیماری محسوب می‌‏شود. M3 ER -