TY - JOUR JF - jiitm JO - jiitm VL - 11 IS - 4 PY - 2021 Y1 - 2021/2/01 TI - Evaluation, diagnosis and treatment of oral poisoning in four Persian medical texts TT - بررسی، تشخیص و درمان مسمومیت خوراکی در چهار متن طبی ایرانی N2 - سابقه و هدف: مسمومیت خوراکی یکی از انواع شایع مسمومیت بوده که در اثر تناول مواد غذایی، داروها و مواد سمی از راه دهان ایجاد می‌شود. با توجه به ذخایر ارزندۀ طب ایرانی، هدف از این مطالعه تعیین طبقه‌بندی، تشخیص و درمان مسمومیت‌های خوراکی در قرون سوم تا هفتم هجری در متون تاریخی پزشکی ایران اسلامی است. مواد و روش‌ها: این پژوهش یک مطالعۀ مروری است. در این مطالعه لغات کلیدی به زبان فارسی، عربی و انگلیسی در کتاب‌های فردوس ‌الحکمه فی الطب، القانون ‌فی ‌الطب، الحاوی ‌فی ‌الطب و ذخیرۀ خوارزمشاهی و پایگاه‏‌های علمی داخلی و بین‏المللی جست‌‏وجو شدند و مطالب موردنظر فیش‌برداری و سپس مورد مطالعه و تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. در انتهای امر نتایج استخراج شده با استفاده از یک تیم دو نفره از تخصص‌‏های طب ایرانی و تاریخ علوم پزشکی جمع‌‏بندی و در نهایت نتایج گزارش شد. یافته‌ها: نتایج اصلی این مطالعه نشان داد که اطبای طب ایرانی مسمومیت‌های خوراکی را براساس مزاج، نوع مفردۀ سمی (گیاهی، حیوانی و معدنی)، کشنده‌‏بودن مادۀ سمی و گوهر درونی ماده طبقه‌بندی می‏کردند. روش‌های تشخیصی شامل معاینه و بررسی دقیق بیمار، استشمام بدن بیمار، بررسی مادۀ قی‏‌شده و به‌کارگیری جانوران و پرندگان خانگی بوده است. در درمان مسمومیت از درمان‌های عمومی مانند اقدام سریع، قی‏‌کردن، خوردن شیر، حقنه کردن و درمان‌های اختصاصی متناسب با نوع و جنس سم و نیز اقدامات دارویی و غیردارویی استفاده می‌کردند. نتیجه‌گیری: یافته‌های این مطالعه نشان می‌دهد که الگوهای معرفی شده در متون طبی تاریخی ایران در مورد طبقه‌بندی، تشخیص و درمان مسمومیت‌های خوراکی با شرایط عصر حاضر مشترکات زیادی دارد. بنابراین می‌توان با بازنگری متون و تحقیق و کارآزمایی‌های بالینی درباره خواص داروها و مفردات طب سنّتی، به سرنخ‌های تازه‌ای برای روش‌های جدیدتر، آسان‏‌تر، در دسترس‌تر و کم‌عارضه‌تر در درمان مسمومیت‌های خوراکی یا ارتقای روش‌های فعلی دست یافت. SP - 381 EP - 400 AU - Nasiri, Ebrahim AU - Rezaei Orimi, Jamal AU - Moallemi, Mostafa AU - Padashi, Sohrab AD - KW - Poisoning KW - Classification KW - Diagnosis KW - Treatment KW - Medical emergencies KW - Persian Medicine KW - Medical history UR - http://jiitm.ir/article-1-1331-fa.html ER -