|
بیماری‌های دندان و روش‌های درمانی آن در تمدن اسلامی
|
محبوبه فرخنده‌زاده*   ، مصطفی گوهری فخرآباد |
|
|
|
چکیده: (9779 مشاهده) |
سابقه و هدف: دانش دندان‌پزشکی در تمدن اسلامی رشته‌ای مستقل از پزشکی محسوب نمی‌شد. پزشکان اسلامی دربارۀ طبیعت دندان، بیماری‌ها، علل و راه‌های درمان آن بررسی‌های بسیاری انجام دادند. آنان بیماری‌های مختلف دندان را تحت عناوین متنوعی مانند پوسیدگی، تغییر اندازه و رنگ، شکستگی، ساییدگی، سوراخ شدن، کرم‌خوردگی، کُندی و لق‌شدن دندان به‌طور دقیق توصیف کرده و کوشیدند علل ایجاد هر یک را توضیح دهند.
مواد و روش‌ها: این پژوهش مبتنی بر متون کهن پزشکی انجام گرفتهاست. مهم‌ترین این منابع عبارتند از: فردوس الحکمه ابن ربّنطبری، قانون ابنسینا، کامل الصناعه علیبنعباس مجوسی و الحاوی رازی. در کنار آن از آثار جرجانی و معالجات البقراطیه احمد طبری و پزشکان مسلمان تا آغاز دوره صفویه (حک:۹۰۷ تا ۱۱۳۵ق) نیز استفاده شده است. با این حال مطالب دست اول در چهار منبع نخست یافت می‌شود. روش پژوهش در این مقاله به‌صورت توصیفی است و در ادامه تلاش نویسندگان آن بود که یافته‌ها و دستاوردهای دندان‌پزشکی مسلمانان را با دندان‌پزشکی نوین -تا حد امکان- مطابقت دهند.
یافته‌ها: پزشکان مسلمان پیشگیری از بیماری را بر درمان مقدّم می‌دانستند؛ بنابراین توصیه به کاربرد دهان‌شویه، مسواک‌کردن، نخوردن برخی از موادّ خوارکی مانند ترشی‌ها، شیرینی‌ها، خوردنی‌های بسیار سرد و بسیار گرم، مالیدن روغن بر دندان‌ها به جهت حفظ سلامتی و ارتقای بهداشت دهان و دندان بوده است. به باور پزشکان مسلمان بسیاری از بیماری‌های دندان، معلول طبع آدمی و رطوبت لثه است، از اینرو داروهایی برای تغییر مزاج و خشک‌کردن لثه تجویز می‌کردند. روش‌های درمانی شامل تجویز دارو، بادکش‌گذاشتن، داغ‌گذاری بر روی دندان، حجامت و فصد بود که داروها به روش جویدنی یا داروهایی ساختنی که بر دندان چسبانده می‌شد، مالیدنی و مضمضه‌کردن استفاده می‌شد. علاوه بر کاربرد دارو، پزشکان از ابزارهای خاص دندان‌پزشکی برای مداوا استفاده می‌کردند. پرکردن دندان، ترمیم دندان‌های پوسیده و شکسته، سفت‌کردن دندان‌های لق شده و جرم‌گیری از جمله روش‌های معمول برای مداوای دندان بود.
بحث و نتیجه‌گیری: شیوه پیشگیری و مداوای دندان‌های ناسالم در طب سنتی که با تجویز داروهای گیاهی و حیوانی بود، به شناسایی گیاهان دارویی و اثربخشی آنها در درمان بیماری‌ها دلالت دارد. بنابراین روش طبابت و داروهای کاربردی پس از تأیید می‌تواند در دندان‌پزشکی نوین مورد استفاده قرار گیرد. |
|
| واژه‌های کلیدی: دندان‌پزشکی مسلمانان، بیماری‌های دندان، مسواک‌زدن |
|
|
متن کامل [PDF 244 kb]
(4885 دریافت)
|
نوع مطالعه: اصيل پژوهشي |
موضوع مقاله:
تخصصي
دریافت: 1396/6/22 | پذیرش: 1396/8/26
|
|
|
|
|
|
|
| ارسال پیام به نویسنده مسئول |
|
|
|
| ارسال نظر درباره این مقاله |
|
|
|
