سابقه و هدف: فاوانیا گیاهی از تیرۀ دو لپهایهای جدا گلبرگ که تیرۀ خاصی به نام تیرۀ فاوانیا را پدید میآورد و جزو تیرههای نزدیک به گلسرخیان است؛ گیاهی است علفی و دارای ساقههای گوشتدار و ساقهای خوابیده بر روی زمین و گلهایی معمولا سفید یا زرد. در حدود ۱۳۰ نوع از این گیاه شناخته شده که اکثر در مناطق معتدل میرویند. در طب سنّتی با نامهایی نظیر نارمشک، عودالریح، حجرالذئب، خرچکوک، شیرزا، ابوزیدان، ورد الحمیر، رمان مصری، وردالحمار و عود صلیب از آن یاد شده است که در این میان، «عود الصلیب» پربسامدترین نام است که در منابع طب سنتی برای درمان بسیاری بیماریها و بیشتر برای درمان بیماریی مربوط به کودکان به نام امّ صبیان به کار رفته است. هدف این پژوهش، مرور و بررسی مطالب مربوط به این گیاه و خواص دارویی آن در متون طبی و نیز ادبی مورد است تا اثرات و چگونگی به کارگیری آن در طب سنتی و پزشکی نوین معرفی گردد. مواد و روشها: تحقیق حاضر از نوع مروریست و مطالب مربوط از طریق جستوجوی کتابخانهای در منابع اصلی طب سنتی و نیز متون مطرح ادبی که در آنها به این گیاه پرداخته شده، فراهم و با منابع رایج حاضر، انطباق داده شده است. و بررسی شد که آیا امکان کار بست فرآوردههای این گیاه برای درمان بیماریها وجود دارد یا خیر. یافتهها: در گذشته، به طور کلی دو گونه خاصیت برای این گیاه قائل بودند؛ ۱. درمانگری به مانند عموم گیاهان دارویی. ۲. درمانگری متافیزیکی و ماورایی بیماریها با باور داشتن به خواص جادویی در گیاه مذکور. و در منابع نیز موید این اهمیت است که فاوانیا تاثیر مثبت روی تشنج، صرع، تسهیل زایمان و ... میباشد. نتیجهگیری: به نظر میرسد که منابع سنتی و جدید در زمینۀ درمانی فاوانیا بسیار به هم نزدیک هستند؛ از این رو، میتوان چنین استنتاج کرد که با بررسی دقیق متون کهن و همراه ساختن دستاوردهای آنها با منابع جدید دربارۀ این گیاه میتوان فراوردههای دارویی موثری برای بسیاری بیماریها فراهم نمود.