تدبیر اهویه (آب و هوا) از مهمترین مباحث شش گانه حفظ الصحه در طب سنتی ایران است. یکی از زیرشاخههای تدبیر آب و هوا مسئله هوای وبایی است. از دیدگاه سنتی، هوای وبایی به سبب تعفن و فساد جوهر هوا عارض میشود. علائم این وضعیت وجود هوای گردآلود و دودآلود است که استنشاق آن سبب اذیت افراد میشود. از دیگر علائم هوای وبایی خارج شدن فصول سال از وضع طبیعی، زیاد شدن مگس، حشرات و گزندگان در محیط و کاهش محصولات کشاورزی است. آلودگیهای محیطی مانند تجمع زباله و اجساد و تعفن آنها، وجود منابع تولید کننده بخارات سمی مثل معادن گوگرد و مردابها در اطراف شهر و موقعیت جغرافیایی شهرها مثل محصور شدن آنها بین کوهها سبب بروز هوای وبایی میشوند. شباهت بین علائم و اسباب هوای وبایی با آلودگی هوا و شیوع بیماریهای واگیردار، امکان بهرهگیری از توصیههای طب سنتی را در مقابله با این پدیده مطرح میکند. طب سنتی برای مدیریت و جلوگیری از اثر عوارض هوای وبایی در انسان، استفاده از مفرحات را پیشنهاد میکند. مطالعات جدید نشاندهنده آن است که مفرحات با مقابله با استرس اکسیداتیو می توانند اثر محافظ قلبی داشته باشند. همچنین تعدادی از داروهای مفرده و مرکبه سنتی که در هوای وبایی توصیه شده اند دارای اثرات تقویت سیستم ایمنی یا ضد میکروبی هستند که میتوان از آنها در هنگام شیوع بیماریهای واگیردار استفاده کرد. این مطالعه به معرفی تعدادی از این ترکیبات میپردازد. مطالعات بیشتر بر تدابیر طب سنتی در هوای وبایی امکان بهرهمندی از این تدابیر در زندگی امروز را مهیا میکند.
Ahmadian Attari M, Shirzad M, Mosaddegh M. A new look to chapter of ”Vabaie Weather” in Iranian Traditional Medicine. jiitm 2013; 3 (4) :406-423 URL: http://jiitm.ir/article-1-164-fa.html
احمدیان عطاری محمد مهدی، شیرزاد میثم، مصدق محمود. نگاهی نو به مبحث «هوای وبایی» در طب سنتی ایران. مجله طب سنتي اسلام وايران. 1391; 3 (4) :406-423