سابقه و هدف: سیستم ایمنی به‌منظور حفاظت بدن انسان در مقابل عوامل بیماری‌زا به وجود آمده و به‌طور عمده از دو بخش ایمنی سلولی و ایمنی هومورال (تولید آنتیبادی) تشکیل شده است. این تحقیق در جست‌وجوی مفاهیم روشنی است که وقوف به وجود سیستم ایمنی بدن را در متون تاریخی طب ایرانی به اثبات رساند. مواد و روش‌ها: این پژوهش به روش مطالعۀ توصیفی و کتابخانه‌ای با استفاده از منابع طب ایرانی از جمله الحاوی فی الطب، کامل الصناعه الطبیه، القانون فی الطب، قانونچه در طب، الموجز فی الطب، خلاصه التجارب، مفرح القلوب، ذخیرۀ خوارزمشاهی، خلاصه الحکمه و منابع طب رایج انجام شده است. یافته‌ها:در کتب دانشمندان طب ایرانی، نظیر محمدبنزکریای رازی، ابوعلی سینا، سیداسماعیل جرجانی، عقیلی خراسانی و غیره با مباحث و دیدگاههایی مواجه میشویم که نشانههای بارزی از وقوف به سیستم ایمنی بدن انسان است به‌طوری که مطابقت زیادی بین بخشی از مفهوم «طبیعت مدبّره» در منابع طب ایرانی و مفاهیم «سیستم ایمنی» و «هموستاز» در طب رایج وجود دارد. نتیجه‌گیری: با توجه به نگاه کلی‌نگر و دقتنظر دانشمندان طب ایرانی، چه‌بسا با مطالعات دقیقتر در این آثار، بتوان نظریههای جدیدی جهت تشخیص و درمان بیماریها ارائه کرد.
Nasri Roudsari S, Sharafi M, Heravi J. Comparison of some concepts of administrative nature (Tabiyat) in Persian medicine with the immune system and homeostasis in modern medicine. jiitm 2021; 11 (4) :353-368 URL: http://jiitm.ir/article-1-1327-fa.html
نصری رودسری سهیل، شرفی محبوبه، هروی جواد. مقایسۀ بخشی از مفهوم طبیعت مدبّرۀ بدن در طب ایرانی با سیستم ایمنی و هموستاز در طب رایج. مجله طب سنتي اسلام وايران. 1399; 11 (4) :353-368
