داغکردن (Cauterization) یکی از تکنیکهای مهم جراحی در پزشکی دورۀ اسلامی است که از آن برای درمانهای گوناگونی استفاده میشده است. بسیاری از پزشکان دورۀ اسلامی نظیر محمدبنزکریایرازی، ابنسینا، ابوالقاسم زهراوی و شرفالدین صابونچی اوغلو در آثار خود به نحوۀ استفاده از داغگذاری برای درمانهای مختلف اشاره کرده و روش انجام این عمل را شرح دادهاند؛ بهعنوان نمونه درد نواحی کمر یکی از شایعترین انواع دردهایی است که درمان آن به روش داغگذاری در آثار نویسندگان گوناگونی در دورۀ اسلامی شرح داده شده است. یکی از کاملترین شرحها و توصیفهای عمل داغگذاری را ابوالقاسم زهراوی در فصل سیام کتاب التصریف لمن عجز عن التألیف بیان کرده است. او در باب اول از فصل سیام کتاب التصریف، که حاوی مطالب جراحی است، طی ۵۶ زیرفصل به توصیف انجام داغگذاری میپردازد. شرفالدین صابونچی اوغلو، پزشک ترک قرن نهم هجری در سرزمین عثمانی بود کهشهرتش عموماً بهدلیل کتاب جراحی او، جراحات الخانیه یا جراحنامه است. این اثر از کهنترین کتابهای مصور و رنگی جراحی به زبان ترکی بهشمار میرود؛ هرچند که برخی از محققان عقیده دارند که جراحنامه فقط ترجمهای از التصریف ابوالقاسم زهراوی است. زهراوی و صابونچی اوغلو در توصیف عمل داغگذاری برای نواحی کمر، روش مشابهی را برای این کار شرح دادهاند که تقدم زمانی نگارش کتاب التصریف، میتواند دلیل قابلاستنادی برای بهرهمندی صابونچی اوغلو از کتاب التصریف و ترجمۀ آن به زبان ترکی باشد. این پژوهش به بررسی نحوۀ داغگذاری توصیهشده توسط ابوالقاسم زهراوی و مقایسۀ آن با روش داغگذاری پیشنهادشده توسط شرفالدین صابونچی اوغلو برای درمان درد نواحی کمر پرداخته است.
Ghezloo S, Sadr M. Study of recommended procedure of low back cauterization in the perspective of
Abū al-Qāsim al-Zahrāwī and Şerefeddin Sabuncuoğlu. jiitm 2024; 15 (1) URL: http://jiitm.ir/article-1-1670-fa.html
قزلو سبحان، صدر محمد. بررسی روش توصیهشده توسط ابوالقاسم زهراوی و شرفالدین صابونچی اوغلو
برای داغگذاری دردهای ناحیۀ کمر. مجله طب سنتي اسلام وايران. 1403; 15 (1)