:: دوره 1، شماره 2 - ( تابستان 1389 ) ::
جلد 1 شماره 2 صفحات 164-149 برگشت به فهرست نسخه ها
خوز و خوزی در منابع طب سنّتی ایران
محسن ناصری* ، ابوالقاسم سلطانی ، فرزانه غفاری ، طیبه طاهری‌پناه ، حسین رضایی‌زاده ، مهرداد کریمی ، مهناز محسن زاده
چکیده:   (32319 مشاهده)

خوز و خوزی و کتاب‌هایشان به نام شوسماهی و جامع الخوز به کرّات به عنوان مرجع در منابع مهم پزشکی قدیم در اسلام و ایران مورد استفاده قرار گرفته‌اند ولی متأسفانه امروزه در دسترس نمی‌باشند.
در این مطالعه چهار کتاب «القانون فی الطب» ابن‌سینا، «الحاوی» رازی، «الجامع المفردات الأغذیه و الأدویه» ابن‌بیطار و «الصیدنه» ابوریحان بیرونی برای اوّلین بار مورد استقصای کامل قرار گرفت و کلیه‌ی ارجاع‌های مربوط به خوز و خوزی بطور کامل مشخص گردید. مطالعه‌ی حاضر نشان داد، در کتاب الحاوی ۲۱۷ بار، در کتاب القانون ۱۶ بار، در کتاب الجامع ۴۴ بار و در کتاب الصیدنه ۱۷ بار به خوز و خوزی ارجاع داده شده است. با توجّه به جملاتی مانند «اجتمعت الخوز»، «قالت الخوز قاطبه»، «قیل فی جامع الخوز»، «الخوز فی شوسماهی» و «قیل فی شوسماهی الخوز»، به نظر می‌رسد که برای اوّلین بار در تاریخ پزشکی، دانشمندان مکتب پزشکی جندی‌شاپور یا گروهی از آنان، نظرات و آراء خود را که بر آن اجماع داشته‌اند در یک یا چند کتاب مدوّن نموده و برای بشریّت به ودیعت نهاده‌اند. همچنین با توجّه به بعضی از ارجاع‌های مستقیم بیرونی و ابن‌بیطار به خوز و خوزی که بدون ذکر منبع واسطه است، این احتمال وجود دارد که برخی از کتاب‌های خوزیان در مناطق مختلف، حتی در اندلس آن‌روز، در دسترس بوده است

واژه‌های کلیدی: خوز، خوزی، خوزیان، ارجاع، طب سنّتی
متن کامل [PDF 7037 kb]   (3063 دریافت)    
نوع مطالعه: مروري | موضوع مقاله: تخصصي
دریافت: 1391/7/23 | پذیرش: 1396/3/31


XML   English Abstract   Print



بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.
دوره 1، شماره 2 - ( تابستان 1389 ) برگشت به فهرست نسخه ها