سابقه و هدف: ناباروری و عوارض آن یکی از مشکلات بزرگ زندگی امروز است. شیوع قابل توجه ناباروری و روشهای درمانی آن که موجب بار عاطفی و اقتصادی سنگینی نیز میشود دارای تبعات روحی متعددی است. هدف از این مطالعه، سیری در ارتباط اعراض نفسانی با ناباروری از گذشته در کتب طبی سنتی ایرانی تا به امروز میباشد. مواد و روش‌ها: به این ترتیب متون در دسترس طب سنتی ایرانی از قبیل قانون در طب، کامل الصناعه، خلاصه الحکمه، ذخیره خوارزمشاهی، اکسیر اعظم، معالجات عقیلی و .. مورد بررسی قرار گرفتند. همچنین با مروری اجمالی نظرات طب کلاسیک در خصوص ارتباط امراض روحی و ناباروری بررسی شد. نتیچه‌گیری: به نظر میرسد با توجه به آن‌چه که طب سنتی ایرانی در مورد نقش اعضای رئیسه در باروری و اثرات اعراض نفسانی در ضعف و قوت اعضای رئیسه مطرح کرده است. اعراض نفسانی نه تنها نتیجه ناباروری و روند درمان آن هستند، بلکه خود به عنوان یک عامل در ایجاد ناباروری مطرحند تا جای که در اسباب و علل ناباروری به عنوان یک عامل جداگانه توضیح داده شدهاند. اعراض نفسانی در سلامتی انسان نقش مهمی را دارا هستند. چنانکه کنترل غم و شادی، ترس و نگرانی هر یک میتواند از عواقب ناخوشایندی که میتواند یکی از آن‌ها ناباروری باشد جلوگیری نماید.
