بشر از بدو خلقت با بیماری و اختلالات سلامتی سرو کار داشته است که برای مقابله با آن از روش‌های گوناگونی استفاده نموده و به‌تدریج این روش‌ها را به نسل‌های بعدی تا به امروز منتقل نموده است شکل‌گیری طب جدید بر مبنای زیست پزشکی باعث شده بود تا روش‌های درمانی سنتی روبه فراموشی برود اما ظهور مفاهیمی که مقوله برخورد با بیماری را نه تنها از بعد زیست شناختی بلکه از دید عوامل اجتماعی فرهنگی نیز می‌نگریست باعث شد تا به تاثیر سایر عوامل موثر بر بیماری‌ها که چکیده آن در روش‌های سنتی دیده می‌شود نیز توجه گردد. سیستان و بلوچستان هم از این قاعده مستثنی نیست شناخت ابعاد ستی برخورد با بیماری‌ها که در این بررسی مورد توجه بوده می‌تواند به معرفی وجوه مشترک طب سنتی استان و طب جدید کمک کند و از طرف دیگر نحوه برخورد کارکنان سامانه سلامت مدرن را در جوامع سنتی بهبود ببخشد و در کنار همه این‌ها اطلاعات دست اول و منحصر به فردی را برای علاقمندان به کارآزمایی بالینی روش‌های سنتی درمان در منطقه فراهم نماید. روش شناسی: این بررسی یک بررسی توصیفی در مبحث قوم - پزشکی است که از قواعد مردم نگاری پیروی می‌کند پاسخگویان ۹۶ نفر از درمانگران سنتی در سطح استان بودند که با روش هدفمند انتخاب شده بودند. ابزار جمع آوری داده‌ها پرسش‌نامه نیمه ساختار یافته بود که در کنار آن پرسشگران با مشاهده مستقیم و استفاده از ابزار نگارشی به ثبت دیده‌ها و شنیده‌های خود پرداختند. در مواردی نیز از ضبط صوت و دوربین برای ثبت مشاهدات استفاده شده است. یافته‌ها: در حوزه تحقیق بیش از ۲۰ روش درمانی کاملا متمایز مورد بررسی قرار گرفتند برخی از این روش‌ها جزو درمانهای خانگی طبقه‌‌بندی می‌شوند و برخی دیگر توسط گروهی از درمانگران با یک درمان‌گر خاص قابل ارائه هستند. برای هر روش درمانی اطلاعات دست اولی در زمینه نوع درمان، ابزار مورد استفاده در هر روش، نحوه درمان، مراسم آئینی هر روش و داروی مورد استفاده در هر درمان ثبت و ضبط شده است . نتیجه‌گیری: در مورد اقدامات درمانی منطبق با پزشکی مدرن علاوه بر آن‌که باید نسبت به تقویت آن‌ها اقدام کرد به نظر می‌رسد در برخی موارد می‌توان از بعضی از تجربیات طب سنتی حتی بعنوان مکمل یا جایگزین در پروتکل‌های مدرن ستفاده نمود. بدیهی است برای گذر کردن از رفتارهای مخالف و زیان رساننده با توجه به اینکه این رفتارها ریشه در باورهای مردم دارد باید از برخورد رویارو و حذفی احتراز کرد و در مورد رفتار های خنثی نیز نباید حساسیت نشان داد بلکه بایستی از کنار آن‌ها با دیده اغماض گذشت .
