:: دوره 10، شماره 3 - ( پاييز 1398 ) ::
جلد 10 شماره 3 صفحات 260-249 برگشت به فهرست نسخه ها
بررسی آناتومی اعصاب مغزی از دیدگاه رازی و ابن‌سینا و مقایسۀ آن با طب نوین
فاطمه شریفیان مطلق ، حسن نامدار*
چکیده:   (4139 مشاهده)
سابقه و هدف: دستاوردهای مکاتب ‏پزشکی ‏نوین مانند سایر علوم، با مکاتب‏ گذشته این علم پیوند دارد. آگاهی از علوم‏ پایه این مکاتب لازمۀ شناخت صحیح و فهم دقیق آن‌هاست. شناخت آناتومی اعصاب‏ به‌عنوان بخشی از علوم پایه در طب سنتی ایران و نقش آن در ایجاد و درمان بیماری‏‌ها دارای اهمیت زیادی است. در این پژوهش به بررسی آناتومی اعصاب جمجمه‏‌ای از دیدگاه رازی و ابن‌‏سینا و مقایسۀ آن با کتاب آناتومی‏ گری به‌عنوان یکی از کتاب‌های مرجع در علم آناتومی، پرداخته شده ‏است.
مواد و روش‌‏ها: در این مطالعۀ تطبیقی، به بررسی آناتومی اعصاب‏ مغزی از نظر تعداد و عملکرد آن‌ها در کتب المنصوری‏ فی ‏الطب و القانون‏ فی‏ الطب، دو اثر مهم دوران تمدن اسلامی و مقایسه آن‌ها با کتاب آناتومی ‏گری پرداخته شده ‏است.
یافته‏‌ها: از دیدگاه طب‏ نوین از جمله در کتاب آناتومی ‏گری، تعداد اعصاب مغزی دوازده جفت می‏‌باشند؛ درحالی‏‌که کتب فوق، این اعصاب را هفت جفت ذکر کرده‏‌اند. در این پژوهش مشخص ‏شد زوج‌‏های عصبی ابتدایی و انتهایی مغز از نظر نام‌گذاری و عملکرد تقریباً مشابه با طب ‏نوین هستند. اعصاب بخش میانی مغز درحالی‏‌که عملکردی مشابه با عملکرد اعصاب میانی در طب‏ نوین دارند، اما بخش‌های مختلفی از یک زوج عصبی ممکن است با بخش‌هایی از چند زوج عصبی در طب‏ نوین مطابقت داشته ‏باشند.
نتیجه‏‌گیری: نتایج حاصل از پژوهش فوق نشان ‏می‏‌دهد از جمله عوامل تفاوت آناتومی ‏اعصاب ‏مغزی از دیدگاه رازی و ابن‌‏سینا با آناتومی جدید، علاوه بر عدم بیان برخی از شاخه‌‏های عصبی، نام‌گذاری چند شاخه عصبی به‌دلیل تقارب رویشگاه، تحت عنوان یک شاخه بوده ‏است؛ اما در بیان عملکرد این اعصاب، تقریباً به همۀ شاخه‏‏‌ها پرداخته شده‏ است. همچنین ابن‏‌سینا در کتاب قانون به جزئیات بیشتری نسبت به کتاب المنصوری رازی در رابطه با آناتومی اعصاب مغزی اشاره کرده است.
واژه‌های کلیدی: اعصاب مغزی، طب سنتی‌ ایران، تاریخ ‌پزشکی، تشریح
متن کامل [PDF 237 kb]   (3965 دریافت)    
نوع مطالعه: مروري | موضوع مقاله: تخصصي
دریافت: 1398/6/10 | پذیرش: 1398/11/29


XML   English Abstract   Print



بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.
دوره 10، شماره 3 - ( پاييز 1398 ) برگشت به فهرست نسخه ها