سابقه و هدف: کبد چرب غیرالکلی از بیماریهای شایع در جهان است که شیوع آن در ایران از ۲۱/۵ تا ۳۱/۵ درصد گزارش شده و هنوز درمان قطعی برای آن مشخص نشده است. بذر زنیان یا اجواین در طب سنتی ایران به‌عنوان هضم‌کننده و مقوی کبد کاربرد داشته است. این مطالعه با هدف مقایسۀ تأثیر عصارۀ آبی بذر زنیان در مقایسه با دارونما در بهبود هضم معده و درمان بیماری کبد چرب غیرالکلی انجام شده است. مواد و روش‌ها: در این مطالعۀ کارآزمایی بالینی دوسوکور، ۵۵ فرد مبتلا به کبد چرب غیرالکلی به‌طور تصادفی (تخصیص بلوک تصادفی) به دو گروه دریافت‌کنندۀ دارو (۲۷ نفر) و دارونما (۲۸ نفر) تقسیم شدند. تمامی افراد دو گروه علاوه بر آموزش سبک زندگی و تغذیه، روزانه سه عدد کپسول ۵۰۰ میلی‌گرمی (زنیان یا دارونما) به‌مدت ۸ هفته دریافت کردند. سطوح آنزیم‌های کبدی، میزان استئاتوز کبد، سوءهاضمه و شدت آن و شاخص‌های تن‌سنجی در ابتدا و انتهای مطالعه تعیین شد. تجزیه و تحلیل آماری توسط نرم‌افزار SPSS نسخۀ ۲۱ انجام گرفت. یافته‌ها: بیشتر بیماران (۷۲/۷ درصد) در گروه سنی ۳۰ تا ۵۰ سال قرار داشتند. هر دو گروه از نظر ویژگی‌های دموگرافیک با یکدیگر یکسان بودند. در انتهای ۸ هفته مداخله، سطح ALT (<۰.۰۰۱p)، میزان استئاتوز کبدی (RR=۲.۴۹, p=۰.۰۳۳) و شدت سوءهاضمه (p=۰.۰۲۵) در گروه دارو نسبت به دارونما بهبود معنی‌داری نشان داد. ولی علیرغم کاهش معنی‌دار سطح آنزیم AST در هر دو گروه، در بین دو گروه معنی‌دار نبود (=۰.۰۹۸p). وزن و شاخص تودۀ بدنی (BMI) در انتهای مطالعه در هر دو گروه، دارو (p=۰.۰۱۶)و دارونما (p=۰.۰۰۷) کاهش معنی‌دار یافت اما نسبت دور کمر به باسن (WHR) فقط در گروه دارو کاهش معنی‌دار پیدا کرد (p=۰.۰۱۱). نتیجه‌گیری: با توجه به اینکه مصرف کپسول زنیان در بهبود نسبی بیماری کبد چرب غیرالکلی مؤثر است، می‌توان استفاده از آن را در درمان بیماران مبتلا توصیه کرد.
Shafiezadeh R, Alavian S M, Namdar H, Gholami Fesharaki M, poorassar A, Esmaeili Saber S S. The effect of Trachyspermum ammi on functional dyspepsia, severity liver steatosis and liver enzymes in patients with nonalcoholic fatty liver disease: A double blind randomized clinical trial. jiitm 2019; 10 (3) :209-222 URL: http://jiitm.ir/article-1-1164-fa.html
شفیع زاده رسول، علویان سید مؤید، نامدار حسن، غلامی فشارکی محمد، پورعصار آسیه، اسماعیلی صابر سید سعید. تأثیر زنیان (Trachyspermum ammi) بر سوءهاضمۀ عملکردی، شدت استئاتوز و آنزیم های کبدی در بیماران مبتلا به کبد چرب غیرالکلی: کارآزمایی بالینی تصادفی شدۀ دوسوکور. مجله طب سنتي اسلام وايران. 1398; 10 (3) :209-222
