سابقه و هدف: با رواج مصرف خوراکی اسفند یا حرمل در جامعه و تضادهای مشاهده‏شده در خواص آن، مطالعه بر روی ماهیت گیاه و نیز درستی و نادرستی درمان‌‏های نسبت داده شده به گیاه اسفند ضروری به‏‌نظر می‏‌رسد.
مواد و روش‏‌ها: ابتدا نام‏‌های مشابه اسفند و حرمل در متون طب سنتی با نرم‏‌افزار جامع طب نور جستجو و سپس هر یک از مفردات به‏‌دست‌‏آمده در کتب اصیل و قدیمی‌‏تر طب ایرانی بررسی شد. از طرف دیگر به صورت هم‏‌زمان آنچه در بازار به‏‌عنوان اسفند و حرمل ارائه می‏‌شود و نیز مطالعات گیاه‌‏شناسی و فیتوشیمی در منابع موجود در اینترنت هم بررسی شد. سپس یافته‏‌ها با مفردات به‌‏دست‏‌آمده در منابع طب ایرانی تطبیق داده شد.
یافته‏‌ها: اسفند با نام علمی harmala Peganum با آنچه در منابع اولیه طب ایرانی به نام حرمل ذکر شده‏، تطابق ندارد. به‏‌نظر می‏‌رسد حرمل عربی با نام علمی stricta Rhazia که در ایران با نام بومی اِشوَرَک شناخته می‏‌شود، بیشترین شباهت را با حرمل داشته باشد.
نتیجه‏‌گیری: با توجه به تفاوت فیتوشیمیایی و گیاه‌‏شناسی این دو گیاه، اطلاق درمان‏‌های منسوب به حرمل، به گیاه اسفند که امروزه به جای آن استفاده می‌‏شود، مورد تردید است.