|
بررسی اتنوبوتانی گیاهان دارویی مرتع آلمالیچه شهرستان آباده
|
| یاسمن کیاسی، محمدرحیم فروزه* |
|
|
|
چکیده: (1903 مشاهده) |
سابقه و هدف: تغییر رویکرد جوامع به استفاده از دارو‌های گیاهی به جایگاه دیرینۀ گیاهان در بین مردم و شناخت سنتی آنان از گیاهان و پی بردن به آثار سوء دارو‌های شیمیایی برمی‌گردد. اتنوبوتانی به معنای دانشی است که بشر از گیاه‌شناسی و محیط زیست گیاهان دارد. در این تحقیق، یک ارزیابی اتنوبوتانیکی در مرتع آلمالیچه واقع در حدود ۷۰ کیلومتری جنوب شهرستان آباده در استان فارس صورت پذیرفت. شناسایی و معرفی ذخایر بومی گیاهان هر منطقه، اشکال و موارد استفادۀ سنتی این گیاهان با توجه به تنوع بومشناختی ایران می‌تواند فراهمکنندۀ اطلاعات مفیدی در زمینۀ فعالیت‌های دارویی و سیستم سلامت جامعه باشد. تحقیق حاضر با هدف شناسایی گیاهان دارویی شهرستان با استفاده از دانش و تجربه بومیان و همچنین معرفی خواص و ویژگی‌های ناشناخته این گیاهان است.
مواد و روشها: در این پژوهش پس از مطالعات پیشتاز و پیمایش صحرایی منطقۀ تحت مطالعه، لیست گیاهان دارویی منطقه، جمع‌آوری و با استفاده از منابع معتبر گیاه‌شناسی شناسایی شد، همچنین با مطالعات اسنادی و همچنین مصاحبه‌های عمیق و نیمه‌ساختاریافته، باورها و دانستنی‌های جوامع محلی مستندسازی شد. بر این اساس برای هر گونۀ گیاهی نام علمی، نام محلی، خواص درمانی، اندام مورد استفاده و نحوۀ مصرف تدوین شد.
یافتهها: در این مطالعه ۷۹ تعداد گونۀ دارویی، متعلق به ۲۸ خانواده شناسایی شد. بیشترین سهم در ترکیب گونه‌ها مربوط به خانواده‌های Compositae (۱۳ گونه)، Lamiaceae (۱۲گونه)، Apiaceae (۱۰ گونه)،Rosaceae ،Brassicaceae و Leguminaceae هر کدام با ۴ گونه بود. افراد بومی از تمامی گیاهان جمع‌آوری شده، استفادۀ خوراکی و دارویی داشتند. از میان مصارف سنتی و محلی نیز بیشترین کاربرد را در درمان بیماری‌های گوارشی، تصفیۀ خون و تنظیم فشارخون، قند خون، چربی خون، ضد عفونی کردن، خلط آور و ضد سرفه و سرماخوردگی به خود تخصیص دادند.
نتیجه‌گیری: با توجه به بکر بودن منطقه و نبود مستندات کافی در خصوص تعدای از این گیاهان، وجود ۷۹ گیاه دارویی در مرتع آلمالیچه شهرستان آباده، غنای این منطقه را نشان می‌دهد. متأسفانه به دلیل از بین رفتن سنت‌ها حجم زیادی از دانش بومی در حال از بین رفتن است؛ بنابراین شناسایی این گیاهان، ثبت و مستندسازی آن‌ها می‌تواند جلوی از بین رفتن این دانش را بگیرد. |
|
| واژه‌های کلیدی: اتنوبوتانی، گیاهان دارویی، مشاهدۀ مشارکتی، آلمالیچه، آباده |
|
|
متن کامل [PDF 307 kb]
(385 دریافت)
|
نوع مطالعه: اصيل پژوهشي |
موضوع مقاله:
تخصصي
دریافت: 1397/12/16 | پذیرش: 1398/3/28 | انتشار: 1398/2/25
|
|
|
|
|
|
