سابقه و هدف: اسطوخودوس گیاهی دارویی است که پیشینۀ طولانی مصرف در طب ایرانی دارد. بیشترین کاربرد آن در رابطه با بیماری‌های مربوط به مغز و اعصاب بوده است و از آن به‌عنوان «جاروب دماغ» یاد شده است. در خصوص مشخصات گیاه‌‌شناسی، مطالب متعددی در منابع طب ایرانی بیان شده است که نشان می‌دهد گیاهان مختلفی در قرون مختلف به عنوان اسطوخودوس استفاده شده‌اند.
 مواد و روش‌ها: در این مقاله سه گونه منتسب به اسطوخودوس از خانوادۀ Lamiaceae، شامل L. Lavandula stoechas, .Mill  Lavandula angustifolia و  .BoissNepeta menthoides   بررسی‌ شد و گیاه‌‌شناسی آن‌ها با موارد بیان شده در منابع طب ایرانی در خصوص ماهیت اسطوخودوس، مقایسه شد.
یافته‌ها: با توجه به بررسی‌های انجام شده و شرح مذکور در منابع طب ایرانی، می‌توان اسطوخودوس را معادل Lavandula stoechas دانست. قابل ذکر است که از اواسط قرن بیستم، گیاه Nepeta menthoides، در بازار دارویی ایران به‌عنوان اسطوخودوس معرفی و جایگزین اسطوخودوس رومی شده است.
نتیجه‌گیری: نتایج این کار می‌تواند راهگشای محققین گیاهان دارویی جهت کار روی هر یک از گونه‌های مذکور باشد.