:: دوره 9، شماره 4 - ( زمستان 1397 ) ::
جلد 9 شماره 4 صفحات 360-347 برگشت به فهرست نسخه ها
سنگ درمانی در طبّ ایرانی- اسلامی: مطالعه ای مروری
محبوبه فرخنده زاده* ، معصومه دهقان
چکیده:   (6576 مشاهده)
سابقه و هدف: داروسازی (صیدنه) به سبب ضرورت و نیاز همیشگی انسان از قدیمی­‌ترین دانش‌ها در سیر تاریخ علوم و تمدن بشری به‌شمار می­‌رود. ساخت و ترکیب داروها مستلزم شناخت مواد دارویی بود. در میان داروها با منشأ گیاهی، حیوانی و مواد معدنی، سنگ‌ها نیز کارکرد دارویی و درمانی داشتند.
مواد و روش‌ها: این پژوهش به شیوۀ توصیفی- تحلیلی و با تکیه بر متون پزشکی متقدّم (فردوس الحکمه، الحاوی، القانون، التَصریف، ذخیرۀ خوارزمشاهی) انجام گرفته است. تحقیق حاضر مطالعه­‌ای مروری است که جستجوی کلیدواژگان اصلی آن، حجر و سنگ در متون دست اول پزشکی و نرم‏‌افزار طب در بازۀ زمانی پنج‌‏ماهه انجام شد.
یافته­‌ها: مطالعات حاکی از آن است که سنگ‌ها به‏‌عنوان مادۀ دارویی در درمان انواع بیماری‌های جسمی، اختلالات روحی و حتی ناراحتی­‌های پوستی تجویز شده­‌اند. نحوۀ کاربرد سنگ و جواهرات به شیوۀ استعمال داروی مفرد، ساخت داروهای مرکّب، ترکیب در معجون­‌ها و حَب­‌ها بوده است. در مواردی پزشکان برای پیشگیری از ابتلا به بیماری و مداوای آن توصیه می­‌کردند که بیمار سنگ به همراه خود داشته باشد.
نتیجه‌­گیری: امروزه به سنگ‌درمانی به‏‌عنوان دیدگاهی جدید در درمان توجه می‌شود و مطالعات و تحقیقاتی دربارۀ تأثیر سنگ‌ها انجام شده است. با توجه به کارکرد دارویی سنگ‌ها در پیشینۀ تاریخی دانش پزشکی و داروسازی، می‌­توان از تجربیات و نظرات اندیشمندان مسلمان در این حوزه بهره برد. گرچه کاربرد دارویی سنگ‌ها و کانی‌ها نیازمند مطالعه و روش‌های آزمایشی علمیِ نوین خواهد بود.
واژه‌های کلیدی: سنگ درمانی، کانی شناسی، متون پزشکی
متن کامل [PDF 174 kb]   (4708 دریافت)    
نوع مطالعه: مروري | موضوع مقاله: تخصصي
دریافت: 1397/10/17 | پذیرش: 1398/1/30


XML   English Abstract   Print



بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.
دوره 9، شماره 4 - ( زمستان 1397 ) برگشت به فهرست نسخه ها