سابقه و هدف: طب و فلاحت از فروعات دانش طبیعیات‌اند و این خاستگاه مشترک سبب شده تا مبانی و روش‌های کلی حاکم بر آن‌ها یکسان باشد. این پژوهش در پی شناخت اندیشۀ گذشتگان دربارۀ انواع خاک و روش‌های اصلاح آن و چگونگی ارتباط دانش‌های طب و فلاحت در موضوع اصلاح خاک است.

مواد و روش‌ها: این نوشتار پژوهشی کتابخانه‏‌ای است که منبع آن، یکی از بخش‌های تازه‌یاب کتاب الشامل فی الصناعه الطبیه قرشی است. در تجزیه و تحلیل اطلاعات از روش آنالیز محتوا و استخراج جان‌مایۀ موجود در نمونه‌های مشابه استفاده شده و سپس قواعد و اصول کلی حاکم بر بحث گرد آمده است.
یافته‌ها: طبیعت خاک سرد و خشک است و برای اینکه مناسب کشاورزی باشد نیازمند نور خورشید و آب است تا سردی و خشکی آن تعدیل شود. در خاک‌هایی که از نور کافی و آب لازم به‌‏طور طبیعی بهره ندارند، لازم است از روش‌های مصنوعی مانند کوددهی، آبیاری و شخم‌‏زدن استفاده کرد. از این رو، شناخت انواع خاک و اینکه هر یک مناسب با کدام گیاه است و برای آماده‌سازی آن از چه روش‌هایی باید سود برد، اهمیت فراوان دارد.
نتیجه‏‌گیری: با بررسی موردی شناخت خاک و اصلاح آن از نظر قرشی، نحوۀ ارتباط دو دانش پزشکی و کشاورزی دانسته می‌شود. این ارتباط در اشتراک فایده و هدف و برخی اصطلاحات کلیدی این دانش‌هاست؛ به‌گونه‌ای که اگر هدف و فایدۀ علم طب را حفظ صحت و درمان بیماری بدانیم، فایدۀ علم فلاحت نیز حفظ نبات و دفع آفات نباتی خواهد بود. برخی روش‌ها و مباحث مشترک نیز در هر دو دانش به چشم می‌خورد. برای نمونه، اطبا سردی و خشکی را با گرمی و تری اصلاح و درمان می‌کنند. همین روش در اصلاح سردی و خشکی زمین با روش‌های اصلاح مصنوعی نیز دیده می‌شود.